antio mihi erat; et dulcissimum spectaculum
vanitatis equus ligneus plenus armatis, et Trojae incendium, atque ipsius
umbra Creusae[19].

[Sidenote: XIV. Litteras Graecas oderat.]

23. Cur ergo Graecam etiam grammaticam oderam talia cantantem? Nam et
Homerus peritus texere tales fabellas, et dulcissime vanus est, et mihi
tamen amarus erat puero. Credo etiam Graecis pueris Virgilius ita sit, cum
eum sic discere coguntur, ut ego illum. Videlicet difficultas*, difficultas
omnino ediscendae peregrinae linguae, quasi felle aspergebat omnes
suavitates Graecas fabulosarum narrationum. Nulla enim verba illa noveram,
et saevis terroribus ac poenis ut nossem instabatur mihi vehementer. Nam et
Latina aliquando infans utique nulla noveram; et tamen advertendo didici
sine ullo metu atque cruciatu, inter etiam blandimenta nutricum, {13} et
joca arridentium, et laetitias alludentium. Didici vero illa sine poenali
onere urgentium, cum me urgeret cor meum ad parienda concepta sua, quae non
possem*, nisi aliqua verba didicissem, non a docentibus, sed a loquentibus,
in quorum et ego auribus parturiebam quidquid sentiebam. Hinc satis elucet
majorem habere vim ad discenda ista liberam curiositatem, quam meticulosam
necessitatem. Sed illius fluxum haec restringit legibus tuis, Deus, legibus
tuis a magistrorum ferulis usque ad tentationes martyrum; valentibus
legibus tuis miscere salubres amaritudines, revocantes nos ad te a
jucunditate pestifera, qua recessimus a te*.

[Sidenote: XV. Precatio ad Deum.]

24. Exaudi, Domine, deprecationem meam ne deficiat anima mea sub disciplina
tua; neque deficiam in confitendo tibi miserationes tuas, quibus eruisti me
ab omnibus viis meis pessimis; ut dulcescas[20] mihi super omnes
seductiones quas sequebar; et amem te validissime et amplexer manum tuam
totis praecordiis meis, et eruas me ab omni tentatione usque in finem. Ecce
enim tu, Domine, rex meus et Deus meus, tibi serviat quidquid utile puer
didici; tibi serviat quod loquor, et scribo, et lego, et numero: quoniam
cum vana discerem, tu disciplinam dabas mihi; et in eis vanis peccata
delectationum mearum dimisisti mihi. Didici enim in eis multa verba utilia;
sed et quae in rebus non vanis disci possunt: et ea via tuta est in qua
pueri ambularent.

[Sidenote: XVI. Improbat modum juventutis erudiendae.]

25. Sed vae tibi, flumen moris humani! Quis resistet tibi? quamdiu non
siccaberis? quousque volves Evae filios in mare magnum et formidolosum,
qu