note: Prov. 9, 18.]_in profunda
inferi_? Quippe laborans et aestuans inopia veri, cum te, Deus meus (tibi
enim confiteor, qui me miseratus es et nondum confitentem), cum te non
secundum intellectum mentis, quo me praestare voluisti belluis, sed
secundum sensum carnis quaererem. Tu autem eras interior intimo meo, et
superior summo meo[40]. Offendi illam* mulierem audacem, inopem prudentiae,
aenigma Salomonis, sedentem super sellam in foribus, et dicentem:
[Sidenote: Prov. 9, 13-17.]_Panes occultos libenter edite, et aquam dulcem
furtivam bibite._ Quae me seduxit, quia invenit foris habitantem in oculo
carnis meae, et talia ruminantem apud me, qualia per illum* vorassem.

[Sidenote: VII. Doctrina Manichaeorum absurda cui suffragabatur.]

12. Nesciebam enim aliud vere quod est; et quasi acutule movebar ut
suffragarer stultis deceptoribus, cum a me quaererent unde malum[41]? et
utrum forma corporea Deus finiretur et {35} haberet capillos et ungues? et
utrum justi existimandi essent qui haberent uxores multas simul, et
occiderent homines, et sacrificarent de animalibus? Quibus rerum ignarus
perturbabar; et recedens a veritate, ire in eam mihi videbar; quia non
noveram malum non esse nisi privationem boni[42], usque ad quod omnino non
est. Quod unde viderem, cujus videre usque ad corpus erat oculis, et animo
usque ad phantasma? Et non noveram Deum esse spiritum, non cui membra
essent per longum et latum, nec cui esse moles esset: quia moles in parte
minor est quam in toto suo; et si infinita sit, minor est in aliqua parte
certo spatio definita, quam per infinitum; et non est tota ubique, sicut
spiritus, sicut Deus. Et quid in nobis esset, secundum quod essemus similes
Deo et recte in Scriptura* diceremur [Sidenote: Gen. 1, 27.]_ad imaginem
Dei_, prorsus ignorabam.

13. Et non noveram justitiam veram interiorem, non ex consuetudine
judicantem, sed ex lege rectissima* Dei omnipotentis, qua formarentur mores
regionum et dierum pro regionibus et diebus; cum ipsa ubique ac semper
esset, non alibi alia, nec alias aliter; secundum quam justi essent
Abraham, et Isaac, et Jacob, et Moyses, et David, et illi omnes laudati ore
Dei: sed eos ab imperitis judicari iniquos, [Sidenote: 1 Cor. 4,
3.]_judicantibus ex humano die_, et universos mores humani generis ex parte
moris sui metientibus, tanquam si quis nescius in armamentis quid cui
membro accommodatum sit, ocrea velit caput contegi, et galea calceari; et
murmuret quod non apte conven