: sed illa erat causa maxima et pene sola, quod audiebam
quietius ibi studere adolescentes, et ordinatiore disciplinae coercitione
sedari, ne in ejus scholam quo magistro non utuntur, passim et proterve
irruant; nec eos admitti omnino, nisi ille permiserit. Contra, apud
Carthaginem foeda est et intemperans licentia scholasticorum. Irrumpunt
impudenter, et prope furiosa fronte perturbant ordinem, quem quisque
discipulis ad proficiendum instituerit. Multa injuriosa faciunt mira
hebetudine, et punienda legibus, nisi consuetudo patrona sit; hoc
miseriores eos ostendens, quo jam, quasi liceat, faciunt quod per tuam
aeternam legem nunquam licebit; et impune se facere arbitrantur, cum ipsa
faciendi caecitate puniantur, et incomparabiliter patiantur pejora, quam
faciunt. Ergo quos mores, cum studerem, meos esse nolui*; eos, cum docerem,
cogebar perpeti alienos: et ideo placebat ire ubi talia non fieri, omnes
qui noverant, indicabant. Verum autem [Sidenote: Ps. 141, 6.]_tu_, _spes
mea et portio mea in terra viventium_, ad mutandum terrarum locum pro
salute animae meae, et Carthagini stimulos quibus inde avellerer,
admovebas, et Romae illecebras quibus attraherer, proponebas mihi per
homines qui diligebant* vitam mortuam, hinc insana facientes, inde vana
pollicentes; et ad corrigendos gressus meos utebaris occulte et illorum et
mea perversitate. Nam et qui perturbabant otium meum, foeda rabie caeci
erant; et qui invitabant ad aliud, terram sapiebant. Ego autem qui
detestabar hic veram miseriam, illic falsam felicitatem appetebam.

15. Sed quare hinc abirem, et illuc irem, tu sciebas, Deus; nec indicabas
mihi nec matri, quae me profectum atrociter planxit, et usque ad mare
secuta est. Sed fefelli eam violenter me tenentem, ut aut revocaret, aut
mecum pergeret; et finxi me amicum nolle deserere, donec vento facto
navigaret. Et mentitus sum matri, et illi matri, et evasi: quia et hoc tu
dimisisti mihi misericorditer, servans me ab aquis maris, plenum
exsecrandis sordibus, usque ad aquam gratitae tuae, qua me abluto
siccarentur flumina maternorum oculorum, quibus pro me quotidie tibi
rigabat terram sub vultu suo. Et tamen recusanti sine me redire, vix
persuasi ut in loco, qui proximus nostrae navi erat Memoria[108] beati
Cypriani, maneret {72} ea nocte. Sed ea nocte clanculo ego profectus sum:
illa autem non mansit* orando et flendo. Et quid a te petebat, Deus meus,
tantis lacrymis, nisi ut navigare me non sineres? Sed tu alte consulen