utique id jubenti serviebat.

18. Rogo te, Deus meus, vellem scire, si tu etiam velles, quo consilio
dilatus sum ne tunc baptizarer: utrum bono meo mihi quasi laxata sunt lora
peccandi, an non laxata sunt*? Unde ergo etiam nunc de aliis atque aliis
sonat undique in auribus nostris, Sine illum, faciat*: nondum enim
baptizatus est: et tamen in salute corporis non dicimus, Sine, vulneretur
amplius; nondum enim sanatus est? Quanto ergo melius et cito sanarer*, et
id ageretur mecum meorum meaque diligentia, ut recepta salus animae meae
tuta esset tutela tua, qui dedisses eam? Melius vero. Sed quot et quanti
fluctus impendere tentationum post pueritiam videbantur, noverat eos jam
illa mater; et terram per eos* unde postea formarer, quam ipsam jam
effigiem committere volebat.

[Sidenote: XII. Ad litteras cogebatur, quo tamen Deus utebatur bene.]

19. In ipsa tamen pueritia, de qua mihi minus quam de adolescentia
metuebatur, non amabam litteras, et me in eas urgeri oderam; et urgebar
tamen, et bene mihi fiebat, nec faciebam ego bene: non enim discerem, nisi
cogerer. Nemo autem invitus bene facit, etiam si bonum est quod facit. Nec
qui me urgebant, bene faciebant; sed bene mihi fiebat abs te, Deus meus.
Illi enim non intuebantur quo referrem* quod me discere cogebant,
praeterquam ad satiandas insatiabiles {11} cupiditates copiosae inopiae et
ignominiosae gloriae. [Sidenote: Mat. 10, 30.]Tu vero cui numerati sunt
capilli capitis nostri, errore omnium qui mihi instabant ut discerem,
utebaris ad utilitatem meam; meo autem, qui discere nolebam, utebaris ad
poenam meam, qua plecti non eram indignus tantillus puer et tantus
peccator. Ita de non bene facientibus tu bene faciebas mihi; et de peccante
meipso juste retribuebas mihi. Jussisti enim, et sic est, ut poena sua sibi
sit omnis inordinatus animus.

[Sidenote: XIII. Quibus studiis potissimum sit delectatus.]

20. Quid autem erat causae cur Graecas litteras oderam, quibus puerulus
imbuebar, ne nunc quidem mihi satis exploratum est. Adamaveram enim
Latinas, non quas primi magistri, sed quas docent qui grammatici vocantur.
Nam illas primas ubi legere et scribere et numerare discitur, non minus
onerosas poenalesque habebam, quam omnes Graecas. Unde tamen et hoc nisi de
peccato et vanitate vitae, qua [Sidenote: Ps. 77, 39. e vers. vet. vid.
Sabat.]_caro eram*, et spiritus ambulans et non revertens_? Nam utique
meliores, quia certiores erant primae illae litterae, quibus fiebat in m