der devoten. Als
onvermijdelijk complement van de zoete hemelsche fantazie borg de geest
een zwarten poel van hellevoorstellingen, die eveneens hun uitdrukking
vonden in de gloeiende taal der aardsche zinnelijkheid. Het is zoo
vreemd niet, dat er verbindingen zijn aan te wijzen tusschen de stille
kringen der Windesheimers en het duisterste wat de Middeleeuwen tegen
haar einde hebben voortgebracht: de heksenwaan, thans uitgegroeid tot
dat noodlottig sluitende systeem van theologischen ijver en rechterlijke
strengheid. Alanus de Rupe vormt zulk een schakel. Hij, de gaarne
geziene gast van de Zwolsche fraters, was ook de leermeester van zijn
ordebroeder Jakob Sprenger, die niet alleen met Heinrich Institoris den
Heksenhamer geschreven heeft, maar ook in Duitschland de ijverige
bevorderaar is geweest van Alanus' broederschap van den rozenkrans.

NOTEN:

[637] Gerson, Tractatus VIII super Magnificat, Opera, IV p. 386.

[638] Acta Sanctorum Martii, t. I p. 561, vgl. 540, 601.

[639] K. Hefele, Der bl. Berhardin voor Siena und die franziskanische
Wanderpredigt in Italien waehrend des XV. Jahrhunderts, Freiburg, 1912,
p. 79.

[640] W. Moll, Johannes Brugman, II p. 74, 86.

[641] Zie boven blz. 255. (zie Hoofdstuk VI, noot 495)

[642] Zie boven blz. 6 vgg. (zie Hoofdstuk I, tekst volgend op noot 7)

[643] Acta Sanctorum Aprilis, t. I p. 195.--Noch van Vincent Ferrer,
noch van Olivier Maillard en Clement Menot heb ik de Sermones in
Nederland kunnen vinden. Het beeld, dat Hefele t.a.p. van de prediking
in Italie geeft, kan echter in veel opzichten ook op de fransch-sprekende
landen toepasselijk worden geacht.

[644] Leven van S. Petrus Thomasius, Carmeliet, door Philippe de
Mezieres, Acta sanctorum Jan., t. II p. 997; Dionysius Cartus over
Brugman's preektrant: De vita etc. christ.

[645] Acta Sanctorum Apr., t. I p. 513.

[646] James, l.c., p. 348: "For sensitiveness and narrowness, when they
occur together, as they often do, require above all things a simplified
world to dwell in"; cf. p. 353(1).

[647] Moll, Brugman, I p. 52.

[648] Dionys. Cartus. De quotidiano baptismate lacrimarum, t. XXIX,
p. 84; Deoratione. t. XLI p. 31-55; Expositio hymni Audi benigne conditor,
t. XXXV p. 34.

[649] Acta sanctorum Apr., t. I p. 485, 494.

[650] Chastellain, III p. 119; Antonio de Beatis (1517), L. Pastor, Die
Reise des Kardinals Luigi d'Aragona, Freiburg 1905, p. 51(3), 52;
Polydorus Vergilius, Anglicae historiae