rstellung, um diese wirkung zu
erreichen. dabei hatte er vom "e:thos" und "pathos" gesprochen
und die dichter auf deren beispiel er sich berufen musste, nach
dieser richtung kurz charakterisirt. so erklaert sich die sonst
auffallende erscheinung in einer grammatischen schrift de latino
sermone eine bemerkung dieser art zu finden.
artem "e:the:" et "pathe:" recte et pulchre exprimendi et oratoribus et
poetis esse maxime necessariam Cicero orat. 37, 128.{63} Quint. inst.
orat. VI 2, 8 sq. Macrobi quae ex libro saturnaliorum IIII extant
satis ostendunt, in his igitur libris, quibus quid pura et elegans
latinitas postularet docebatur, rem tam magni momenti intactam
relinquere non licuit. e loco nostro uero facile intellegitur in
libro quinto *continentis sermonis uirtutes* expositas fuisse, quod
argumentum quam prope ad rhetorum praecepta de eisdem rebus accedat
sua sponte adparet. nemo ignorat, quanta subtilitate et rhetores et
grammatici de uirtutibus et uitiis orationis disserant et infinitas
eorum partitiones et definitiones proferant. longum est nec necesse
pluribus de hac re agere quae Ciceronem uel Quintilianum, Diomedem
uel Donatum, ut taceam posteriores rhetores graecos et latinos,
inspicienti obicitur. propagata erat harum rerum expositio ad
utriusque artis auctores inde ab eo tempore quo sophistae utrique
studuerunt (cf. I. Classen de gramm. gr. primord. p. 23 sq. L. Spengel
art. script. p. 39 sq.), quod ueteres quoque grammaticos Romae fecisse
Suetonius{64} narrat, et quamquam postea schemata "lexeo:s" quae aut ad
grammaticum aut ad rhetorem pertinerent inter se distinguere uoluerunt
(cf. Quint. inst. orat. VIIII 3, 2. Donat. III 5, 1 p. 1773P.), tamen
easdem maxime figuras apud utrosque enumeratas inuenies. de eadem re,
uirtutes dico et uitia sermonis, Varronem dixisse Romani testimonium
indicat, quod quomodo, quamquam sine dubio multo simplicius et doctius
quam posteriores, in singulis instituerit non liquet. loco nostro (cf.
Ritschl parerg. Plaut. et Ter. I p. 194 sq.) Titinnius Terentius Atta
pulchrae "e:thopoiias" uel morum descriptionis causa laudantur, Trabea
contra Atilius Caecilius adfectus facile mouere dicuntur, quarum rerum
exempla, a Varrone certo non parce adposita, paucissimis exceptis
Romanus uel Charisius omisit. e Terentio enim "e:thopoiias" principe
(cf. Varr. Parmen. ap. Non. u. poscere p. 374) adfectus exemplum
profertur, quod ex meris exclamationibus constat. addit script