cl. L. Roth leben d.
Varro p. 31 sq. docuit. hinc autem, ut illius uerbis utar, fieri
coniectura potest, quam maturae et tanquam consummatae eruditionis
thesauris hi potissimum libri referti fuerint.

* * * * *

IIII

Quam egregiis ac paene singularibus ingeni facultatibus ad tractandas
quaestiones historicas cuiusque generis Varro praeditus fuerit
quantoque studio et amore se conlocauerit non solum in inuestigandis
ac perscrutandis antiquorum romanorum moribus et institutis, uerum
etiam in exquirenda et inlustranda litterarum scriptorumque historia
demonstrat longa series operum doctissimorum et amplissimorum, quam
de his rebus conposuit. non mirum igitur est, quod etiam in rebus
grammaticis partem historicam, quam alioquin in deliciis habuit,
respexit et pro uirili parte in his quoque studiis, quae hodie demum
recte aestimantur, elaborauit. etiamsi uero in ceteris libris
grammaticis has quaestiones ubicunque non ab argumento alienae erant
magno cum gaudio uel attigit uel accuratius tractauit, duo tamen
potissimum opera sunt, quae eis instituendis destinauit, libros dico
de antiquitate litterarum et de origine linguae latinae. illis enim de
inuentione et propagatione litterarum exposuit, in his primordia et
progressus patrii sermonis persecutus est.

Libros *de antiquitate litterarum* uno nouimus Prisciani testimonio,
qui I 3 p. 7 eorum secundum adhibet. quot igitur fuerint nescimus, sed
minimum tres fuisse ex more uiri "polugrapho:tatou" conligendum est.
eosdem autem hos libros esse atque libros ad Attium, quos bis Pompeius
ad Donatum I 7. 17 p. 9. 27 Lind. profert, tam firmis argumentis
conprobauit Ritschelius nou. mus. rh. VI p. 530, ut non ueri simile
sed certum sit. primum enim talia ex libris ad Attium Pompeius
excribit quae nulli operi melius quam huic si titulum spectas
conueniant. deinde ni omnia fallunt ex alio libro omnino sumpta esse
nequeunt. quamquam enim e libris de origine linguae latinae similia
traduntur, felici casu accidit, ut in unico fragmento (Prisc. I 39
p. 30) ex hoc opere seruato _Attius noster_ conmemoretur, quod
secundum antiquorum morem fieri non potuit, si illi libri ad eundem
missi erant. de his igitur cogitare non licet, reliquis uero omnibus
quorum omnino tituli ad nos peruenerunt, non Atti sed aliorum nomina
inscripta fuisse constat. in primis hic in censum uenire possent, si
argumentum respiceremus, libri de sermone latino et liber de
gr