li translogxis al Varsovio kun la tuta familio,
kaj de tiam instruis la germanan lingvon cxe Veterinara Instituto
kaj Reala Gimnazio.

Grandigxis la infanaro kaj estis nesuficxa la salajro. La hejmo
devis malfermigxi al dek kvin gxis dudek pensionanoj. Ecx tio ne
tro helpis. Baldaux vidis la gefiletoj, ke la patro jam aldonis
novan laboron al sia kutima korektado de knabaj skribajxoj:
akceptinte plian cenzuran oficon, li cxiuvespere sub la lampo
malligis dikan amason da fremdaj gazetoj, kaj, prenante rugxan
krajonon en la mano, tralegadis jxurnalon post jxurnalo. Tian
plian oficon oni komisiis al li pro lia rimarkinda kono de
fremdaj lingvoj; sed la pedagoga tasko pli tauxgis laux lia
naturo. Pri geografio li publikigis en la rusa lingvo tre
praktikajn lernolibrojn.

Per cxiutaga senripoza penado sukcesis la gepatroj havigi al siaj
infanoj plenan edukadon en gimnazio kaj universitato. Tri
farigxis iam kuracistoj, kaj unu farmaciisto.

Sagxa kaj severa estis la patro, viro skeptika je revoj, sed
obstina je laboro. Religian kredon li havis nur unu solan, nome
la plej fidelan akuratecon al devo cxiutaga.

Dolcxan angxelan naturon havis la patrino. Bonkora, sentema kaj
cxiel modesta, sxi tutkore sindonis al siaj infanoj kaj al sia
mastrumado. Blinde fidema je la sagxo kaj justeco de l' edzo, sxi
tamen klopodis por moligi liajn jugxojn en okazo de puno.

Kiam eliris el patra skribocxambro malfelicxa kulpuleto, li
preskaux cxiam renkontis survoje, kvazaux hazarde, la patrinon
pretan por lin ankaux "severe" admoni, dum sxi glatis lian
kapeton kun larmoj en okuloj. "Plej certe sxia kispuno pli
efikis, ol la mano de l' patro", skribis unu el fratoj de
Ludoviko multjarojn poste. "Kiam unu el ili restis sen tagmangxo
laux ordono patra, nevidebla angxelozorganto sendis al li porcion
pere de maljuna kuiristino, dum la posttagmeza dormeto de l'
familiestro, kaj cxiam kompreneble nur hodiaux por la lasta
fojo". [1]

Sed ne al Ludoviko, nur al liaj petolemaj gefratetoj okazis tiaj
aventuroj, cxar lin respektis lia patro kaj la tuta familio,
kvazaux plenagxulon. Sagxa, modesta, pensema, studema, neniam
lauxta, kvankam obstineta, li cxiam evitis suferigi iun ajn. Cxe
klaso li jam aperigis kleron neordinaran kaj talenton por
verkado. Instruantoj admiris lin. Amikoj nomis lin "barono", pro
lia trankvila sintenado kaj gxentilaj manieroj. Tamen tute ne
superulo malridema li sin montris en la hejmo kaj lernejo. Pala
kaj malforta li