starigon de templo
homarana en cxiu urbo. Aligxintoj devus:

". . . frate kunvenadi tie kun homaranoj de aliaj religioj,
ellabori kune kun ili morojn kaj festojn neuxtrale-homajn, kaj
tiamaniere kunhelpi al la iom-post-ioma ellaborigxo de
filozofie pura, sed samtempe bela, poezia, kaj varma,
vivo-reguliga religio komune-homa. . . . En la templo homarana
oni auxskultados la verkojn de la grandaj instruintoj de la
homaro pri la vivo kaj morto kaj pri la rilato de nia 'mi' al
la universo kaj al la eterneco, filozofie-etikajn
interparoladojn, altigajn kaj nobligajn himnojn, k.t.p. Cxi tiu
templo devas edukadi la junularon kiel batalantojn por la vero,
bono, justeco kaj cxiuhoma frateco, kaj ellaboradi en ili amon
al honesta laboro kaj abomenon por frazisteco kaj por cxiuj
malnoblaj malvirtoj; tiu cxi templo devas donadi spiritan
ripozon al la maljunuloj, konsolon al la suferantoj, doni la
eblon sensxargxigi sian konsciencon, k.t.p."

Pli malfrue Zamenhof nur lasis la proponon pri fondigxo de tia
komunumo inter liberkredanoj, kiuj ne trovis sian
spiritkontentigon en pregxejoj ekzistantaj. Laux lia celo kaj
espero la homaranoj cxiam plimultigxos en la mondo. Konstanta
komunikigxado ilin edukos sur la bazo de neuxtrala lingvo,
neuxtralaj moroj kaj principoj religiaj. Rondoj kreskos. Ondoj
fluos. Influo disvastigxos. Iom post iom, sen rompado, sen
ofendo, tute nature, cxiuj homoj kunfandigxos en unu granda homa
popolo de popoloj.

Al tiu revo li fordonis tutan sian vivon.

[1] El la brosxureto _Homaranismo_ de Zamenhof, eldonita sen
subskribo, Peterburgo 1906.

[2] Cxe D.P. Veisbrut, Troickij prospekt, n-ro 14.

CXAPITRO VIII.

Kongresaj Paroladoj.

La "interna ideo". -- De Beaufront: "nur lingvo". -- Bulonja
deklaro. -- Gxeneva parolado 1906. -- Indigno de Zamenhof. --
Celo de l' Kongresoj. -- Kembrigxo 1907. -- Gxojiga impreso.
-- Modesta kaj libera. -- Kontraux vorto "Majstro". -- Pri
taskoj esperantismaj. -- Akcepto en Londono. -- Pri
patriotismo. -- Parolado en Guildhall.

En Euxropo orienta la faktoj per si mem predikis en la senco
homarana. Tie sxovinismoj lingvo-religiaj batalminacis homan
vivon, ne nur inter landoj, sed en la regnoj mem pro miksita
logxantaro. Gxi estas tiu loko "kie la atmosfero, saturita de
intergenta malpaco, per neevitebla natura reago, naskis la
esperantisman movadon". [1] Estis do plej nature, ke tie preskaux
cxiuj "sami