et illustrioribus litteris
explicauit. sed idem Aelius stoicus esse uoluit, orator autem
nec studuit unquam nec fuit.'

Nihilo minus experiri debemus num certius quid statui possit. potissimum
sine dubio Chrysippum secutus eius inuenta eodem modo atque in reliquis
libris grammaticorum stoicorumque placita refutauit uel probauit uel
correxit. paucissimae relliquiae extant nec tales e quibus effici
quidquam possit, sed non nullius momenti in hac re Augustini{12}
libellus est, qui inscribitur 'principia dialecticae'. Augustinus quem
Varronis scripta ardenti studio lectitasse constat (cf. L. Krahner de
Varr. antiq. libr. p. 31, Francken l.l. p. XV sq.), cum postea nimia
pietate haec studia contemneret, ita scripsit
et quid mihi proderat quod omnes libros artium quas
liberales uocant, tunc nequissimus malarum cupiditatum
seruus per me ipsum legi et intellexi quoscunque legere
potui? et gaudebam in eis et nesciebam, unde esset,
quidquid ibi uerum et certum esset
(confess. IIII 16, 30. I p. 123 ed. congr. St. Maur.), eumque in his
quoque studiis, cum undecunque libros corriperet, Varronem non
neglexisse per se probabile est. libellum ipsum inspicienti e
stoicorum mente eum scriptum esse apparet, et ad eorum doctrinam
explicandam post Th. Stanleium (hist. phil. II p. 166 ed. Venet.
p. 566 ed. Lips.) ab Rudolpho Schmidtio adhibitus est, qui quae de
etymologia ibi docentur, e Varronis libris de eadem re (libris II-IIII
de lingua latina) fluxisse coniecit. quod recte posuisse uidetur.
primum enim e ueriloquiis ibi prolatis plurima tamquam Varroniana
notanda sunt, aliaque illis tam sunt similia ut ab eodem scriptore in
libris qui perierunt profecta uideantur.{13} deinde principia
etymologica eadem apud utrumque sunt, quod cum unusquisque facile
uideat non multis expono. praeterea argumentum eodem modo ac Varro in
libris nostris diuidit Augustinus: _ergo omne uerbum propter id quod
sonat quattuor quaedam necessaria uocat in quaestionem originem suam
uim declinationem ordinationem._ uis enim uerbi quam arte cum eius
origine conexa sit in propatulo est, deque ea in priore de etymologia
triade Varronem locutum esse ostendunt quae V 2 p. 13 dicit,
Augustinus uero eam pro suo consilio more dialecticorum quorum libros
consuluit accuratius tractat. declinatio et ordinatio cum reliquis
Varronis partibus conueniunt, quarum altera quid sit Priscianus doceat
_consequentia ordinationis id est casus casibus et genera g