emae
hexadis triade priore, ut solet in hoc opere, generatim de proloquiis
dixisse, in posteriore ad singula explicanda profectum libro XXIII
proloquia simplicia, libro XXIIII conposita, libro XXV poetarum usum
uel nescio quid tractasse. sed haec pro certis non uendiderim.

Transeo ad priores libros. *Hexas prima*, ut saepius dixi, de
etymologia scripta erat, et libri tres 'priores de disciplina uerborum
originis, posteriores de uerborum originibus'. priorum 'in primo
uolumine est' ut ipsa Varronis uerba ponam (VII 109 p. 389) 'quae
dicantur, cur "etumologike:" neque ars sit neque ea utilis sit, in
secundo quae sint, cur et ars ea sit et utilis sit, in tertio quae
forma etymologiae'. primo igitur libro contra stoicos et grammaticos,
qui eorum uel similia praecepta sequebantur, altero ex eorundem mente
disputauit, tertio suam de re sententiam exposuit. praeclara sane
dispositio! Studia etymologica stoicorum (cf. K. Lehrs de Aristarchi
stud. hom. p. 340. R. Schmidt l.l. p. 21. Ch. A. Lobeck de antiphr.
et euphemismo in actis societ. gr. II p. 293 sq. C. Wachsmuth de Crat.
Mall. p. 13. H. Steinthal gesch. d. sprachw. p. 323) ex interioribus
linguae rationibus, quas probabant (cf. p. 5) pendebant eorumque usum
in singulis tractandis grammatici secuti sunt, ut nihil fere inter eos
intercedat discriminis. et paullatim efflorescente arte, quod iam
Plato in Cratylo ioco serioque adgressus erat, certas deriuandi leges
proposuerunt, quibus ni mirum usi quodlibet fere uerbum a quolibet
ducere potuerunt. et apud Varronem, ne in reliquis commorer, et
interiorum rationum et certarum legum specimina, quae satis esse
uidentur, deprehendemus. Initio primi libri sine dubio de etymologia
in uniuersum, ut initio octaui libri (3 p. 392--24 p. 409) de
declinationibus, eadem fere mente disseruit, qua V 2 p. 13 dicit
cum uniuscuiusque uerbi naturae sint duae, a qua re et in
qua re uocabulum sit impositum--itaque a qua re sit
pertinacia cum quaeritur, ostenditur esse a pertendendo, in
qua re sit impositum dicitur cum demonstratur, in quo non
debet pertendi et pertendit pertinaciam esse, quod in quo
oporteat manere, si in eo perstet, perseuerantia--priorem
illam partem, ubi cur et unde sint uerba scrutantur, Graeci
vocant "etumologian", illam alteram "peri se:mainomeno:n".
ipsa etymologiae inpugnatio in duas partes diuisa erat, ut liber
octauus (25 p. 409), altera erat generalis, cuius nullum uestigium
indagaui,