oquium*
apud Augustinum et Capellam occurrit. quorum hunc librum de dialectica
legisse constat, illum eundem fortasse adhibuisse supra uidimus. sed
longius progrediendum est. narrat enim hoc capite Gellius, se
inspectis dialecticorum "eisago:gais", ut de axiomatis a M. Varrone
profata uel proloquia adpellatis se edoceret, quaesiuisse commentarium
L. Aeli de proloquiis, quem sine dubio in eodem libro Varronis atque
illud memoratum uiderat (cf. L. Mercklin d. citiermeth. d. Gell. in
Fleckeiseni annal. supplem. III p. 646), sed eo reperto nihil inde
didicisse et ad Graecos libros rediisse. ponit ex his sumptam
definitionem Chrysippi "axio:matos" (cf. L.D. VII 65), deinde eam, quam
Varro de proloquio in libro 'de lingua latina ad Ciceronem quarto
uicesimo' protulit. secuntur, interiectis quibusdam proloquiorum
exemplis et axiomatis descriptione apud stoicos usitata iterumque
nominato Varrone (ut de Ciceronis "axio:matos" uersione ex disp.
Tusculanis I 7, 14 petita taceam), "axio:mato:n sunne:mmenou
sumpeplegmenou diezeugmenou paradiezeugmenou" explicationes, adiectis
interpretationibus latinis, quas cum e graecis libris quos ante
significauit, licet reliqua inde hauriret, sumere non potuerit, ad
eundem Varronem referendae uidentur. in qua re incertum est, num
utramque quam profert proloquii "sune:mmenou" et "sumpeplegmenou"
uersionem Varroni an fortasse alteram Aelio debuerit. duo in promptu
sunt quibus haec suspitio confirmetur. primum enim Gellium has
interpretationes non de suo addidisse, quod hominem philosophiae non
ignarum fecisse facile contendas, inde conligendum, quod "axio:ma
diezeugmenon", quod ipse (V 11, 8) 'diiunctiuum' appellat, nostro loco
'disiunctum' uertitur. alterum est, quod proloqui "paradiezeugmenou",
stoicis ut uidetur adhuc ignoti (cf. Prantl l.l. p. 448. 605),
uersionem omnino non proponit, quoniam eam, ut quod prope sua sponte
apparet adiciam, in Varronis libro non repperit. cuius
"paradiezeugmenou" usu admoniti, ne quid audacius Varroni adscribamus,
num ex reliquis quidquam ad eum referendum sit, in medio relinquimus.
qui uero sciunt in his rebus exempla non nullius momenti esse et idem
proloqui conexi exemplum _si (Plato) ambulat, (Plato) mouetur_ hic et
in Augustini opusculo de dialectica adhibitum uident, non nulla
fortasse praeterea ut ipsa exempla e Varrone fluxisse mecum
existimabunt. in libro XXIIII igitur de proloquiis conpositis
agebatur. hinc progredienti conicere licet Varronem in extr