in seipsis, putando animae naturam hoc esse quod
Deus est[206], ita facti sunt densiores tenebrae; quoniam _longius a te
recesserunt_ horrenda arrogantia, a _te_ vero [Sidenote: Joh. 1, 9.]_lumine
illuminante omnem hominem venientem in hunc mundum_. Attendite quid
dicatis, et erubescite, et [Sidenote: Ps. 33, 6.]_accedite ad eum et
illuminamini, et vultus vestri non erubescent_. Ego cum deliberabam ut jam
servirem Domino Deo meo, sicut diu disposueram, ego eram qui volebam, ego
qui nolebam; ego, ego eram. Nec plene volebam, nec plene nolebam. Ideo
mecum contendebam, et dissipabar a meipso. Et ipsa dissipatio me invito
quidem fiebat, nec tamen ostendebat naturam mentis alienae, sed poenam
meae*[207]. [Sidenote: Rom. 7, 17.]_Et ideo non jam ego operabar illam, sed
quod {140} habitabat in me peccatum_ de supplicio liberioris peccati, quia
eram filius Adam.

23. Nam si tot sunt contrariae naturae, quot voluntates sibi resistunt; non
jam duae, sed plures erunt. Si deliberet quisquam utrum ad conventiculum
eorum pergat, an ad theatrum; clamant isti: Ecce duae naturae: una bona hac
ducit; altera mala illac reducit. Nam unde ista cunctatio sibimet
adversantium voluntatum? Ego autem dico ambas malas, et quae ad illos
ducit, et quae ad theatrum reducit. Sed non credunt nisi bonam esse qua
itur ad eos. Quid si ergo quisquam nostrum deliberet, et secum
altercantibus duabus voluntatibus fluctuet, utrum ad theatrum pergat, an ad
ecclesiam nostram? nonne et isti quid respondeant fluctuabunt? Aut enim
fatebuntur, quod nolunt, bona voluntate pergi in ecclesiam nostram, sicut
in eam pergunt qui sacramentis ejus imbuti sunt atque detinentur: aut duas
malas naturas, et duas malas mentes in uno homine confligere putabunt; et
non erit verum quod solent dicere, unam bonam alteram malam: aut
convertentur ad verum, et non negabunt, cum quisque deliberat, animam unam
diversis voluntatibus aestuare.

24. Jam ergo non dicant, cum duas voluntates in homine uno adversari sibi
sentiunt, duas contrarias mentes de duabus contrariis substantiis et de
duobus contrariis principiis contendere, unam bonam, alteram malam. Nam tu,
Deus verax, improbas eos, et redarguis atque convincis eos, sicut in
utraque mala voluntate, cum quisque deliberat utrum hominem veneno
interimat an ferro; utrum fundum alienum illum, an illum invadat, quando
utrumque non potest; utrum emat voluptatem luxuria, an pecuniam servet
avaritia; utrum ad circum pergat, an ad theatrum, si