in de eerste periode harer
ontwikkeling verkeerde, een onderkomen te vinden. Eindelijk gelukte
dit toch, dank zij de welwillende tusschenkomst van den kolonel don
Lopez Ventura Nuno, waarnemend gouverneur, en de eerwaarde paters
Frederico Vila en Juan Carreras, aalmoezeniers van het garnizoen. De
half bebouwde straten zijn buitengewoon druk en levendig; de winkels
van de chineesche kooplui zijn opgevuld met nieuwsgierigen, die komen
hooren of er ook tijdingen zijn; en bij elken voetstap ontmoet men
schildwachten met geladen geweren.

Men verwacht de _juramentados_.

De sultan van Soeloe heeft het spaansche protektoraat erkend;
misschien geeft hij wel aan het rustige en gemakkelijke leven, dat
hij thans geniet, de voorkeur boven eene souvereiniteit, die niet
veel meer dan in naam bestond en hem telkens werd betwist. Maar de
datos, die daardoor vrij wat meer in hunne belangen worden gekrenkt,
kunnen bezwaarlijk vrede hebben met een gezag, dat een einde maakte
aan de zeerooverij en hen daardoor van een zeer voornaam deel hunner
inkomsten beroofde. Hunne ontevredenheid en hun verzet vindt een
machtigen steun bij de _panditas_, (mohammedaansche priesters),
die natuurlijk de verklaarde vijanden zijn van Spanje en van de
katholieke missionarissen. De datos kunnen dus niet besluiten, zich
aan het spaansche oppergezag te onderwerpen, en zij ontzien geen
middel om daartegen in verzet te komen. Zij kunnen daarbij rekenen op
hunne onderhoorigen, onrustig en krijgshaftig van aard, en daarbij van
alle tijden gewoon, onvoorwaardelijk aan de bevelen hunner hoofden te
gehoorzamen. De oude wetten van Soeloe begunstigen daarenboven zeer de
aanwerving van mannen, die tot alles bereid zijn. Volgens de wet toch
behoort de schuldenaar, die niet aan zijne verplichtingen voldoen
kan, met zijne geheele familie, als slaaf aan den schuldeischer;
en de zorgelooze onnadenkendheid van deze Maleiers is zoo groot,
dat het niet veel moeite kost, hen schulden te laten aangaan, die
zij nimmer zullen kunnen afbetalen. De ongelukkige schuldenaar is
nu zijne vrijheid kwijt; zijne familie kan, zoo de meester dat wil,
wijd en zijd verstrooid worden. Dikwijls wordt hem dan de gelegenheid
geboden, om zijne familie los te koopen, door, met opoffering meestal
van zijn eigen leven, zoo veel Christenen te dooden als hij kan. De
schuldenaar neemt dat aanbod aan; hij verbindt zich bij plechtigen eed,
en wordt nu _sabil_ of _juramentado_.

De juramentados weten zee