loquendo. illa uero quae de
coniunctis est, in tres partes diuiditur.
separata enim coniunctione 65
uerborum quae non implet sententiam, illa quae
sic implet sententiam, ut nondum faciat quaestionem uel
disputatorem requirat, uocatur de eloquendo. illa quae sic
implet sententiam, ut de sententiis simplicibus iudicetur,
uocatur de proloquendo. illa quae sic compraehendit sententiam, 70
ut de ipsa etiam copulatione iudicetur, donec
perueniatur ad summam uocatur de proloquiorum summa.

_32*._ Augustin. de dialect. I ed. congr. S. Mauri XVI p. 36.
ed. Crec. p. 5: Dialectica est bene disputandi scientia.
disputamus autem utique uerbis. *uerba* igitur *aut ...
disputat currit*. nec mireris quod 'disputat', quamuis ex
duobus compositum sit tamen inter simplicia numeratum
est. nam res definitione illustratur, dictum est enim id esse
simplex quod unum quiddam significat. *itaque hoc ... habet
significationem*. siquidem quisquis dicit 'ambulo', et
ambulationem facit intellegi et se ipsum qui ambulat, et
quisquis dicit 'ambulas', similiter et rem quae fit et eum
qui facit significat. at uero qui dicit 'ambulat' nihil aliud
quam ipsam significat ambulationem, quamobrem *tertia persona
... proloquiorum summa*. Mart. Cap. IIII 388 p. 117 sq. Gr.:
Nomen est, quod aliquam rem significat et per casus flecti
potest. uerbum est quod aliquid significat et per tempora
flecti potest, ut 'Cicero' nomen, 'disputat' uerbum. haec ab
inuicem separata non nihil quidem significant, uerum tamen
uel falsum dici non possunt. cum autem fuerint coniuncta iam
possunt et affirmari et negari, ut 'Cicero disputat', iam
dici potest 'Cicero non disputat'. esse autem debet
nominatiuus casus nominis, et tertia uerbi persona. prima
persona significat aliquid, quod iam negari uel affirmari
possit, et in hominem tantum cadit; in ea autem intellegitur
nomen etiam si non dicatur, ut 'disputo' totum plenum est,
etiam si non dicas 'ego'. item secunda persona et ipsa iam
ueritati aut falsitati obnoxia est, sed etiam ipsa in hominem
cadit, et ei nec recte dicimus 'disputas', qui nec audire nec
intellegere quod dicitur potest. ergo et hoc cum dicatur sine
nomine, tamen ibi nomen intellegitur. aliter figurate utimur
siue prima siue secunda persona, ut aut loquentem eum
inducas, qui loqui non potest, aut ad eum conuertamus
orationem qui neque audire neque intellegere