slagen kunnen ruw van nerf en grof van vezel
zijn, maar smart is het fijngevoeligste van al het geschapene. Daar
kan niets verroeren in de gansche wereld der gedachte, of smart trilt
na met vreeselijke en teeder-heftige polskloppen. Het dun uitgeslagen
sidderend stukje bladgoud, dat de richting aangeeft van krachten die
het oog niet kan waarnemen, is in vergelijking grof. Smart is een wond
die bloedt zoovaak eenige andere hand dan die der liefde daaraan
raakt, en die zelfs dan nog, al is het pijnloos, bloeden moet.

Waar smart is, daar is gewijde grond. Daar zal een dag komen dat de
menschen beseffen wat dat beteekent. Tot dan zullen zij niets van het
leven weten. Robbie en naturen als hij kunnen het zich invoelen. Toen
ik overgebracht werd uit mijn gevangenis naar het Bankroetiershof
tusschen twee man van de politie, wachtte Robbie in de lange sombere
gang om voor de oogen der geheele menigte, welke een zoo lieve en
eenvoudige handelwijze in plotseling stilzwijgen deed verstommen, mij
eerbiedig te groeten terwijl ik met de handboeien aan en met gebogen
hoofd langs hem kwam. Er zijn menschen die den hemel verdiend hebben
met geringere dingen dan dit. In dezen geest en in dezen aard van
liefde knielden de heiligen neder om de voeten der armen te wasschen
of bukten zij om den wang van den melaatsche te kussen. Nooit heb ik
een enkel woord tot hem gezegd over wat hij deed. Tot op het oogenblik
weet ik niet of het hem bekend is dat ik mij zijne handelwijze ook
maar bewust was. Het is geen ding waarvoor men iemand vormelijken dank
kan brengen in vormelijke woorden. Ik heb het weggeborgen in de
schatkamer van mijn hart. Ik bewaar het daar als een geheime schuld
die ik blijde ben te bedenken dat ik nooit bij mogelijkheid kan
terugbetalen. Het wordt gebalsemd en frisch gehouden door de myrrhe en
cassia van vele tranen. Wanneer wijsheid mij nutteloos was en
wijsbegeerte dor, en de spreuken en zinsneden van hen die mij
trachtten troost te geven, als stof en asch in mijn mond, heeft de
herinnering aan die kleine, liefelijke, stilzwijgende daad van liefde
voor mij al de bronnen van medelijden doen stroomen, heeft "de
woestijn doen bloeien als een roos", en mij uit de bitterheid van
eenzame ballingschap in harmonische gemeenschap gebracht met het
groote wonde gebroken hart der wereld. Wanneer de menschen instaat
zullen zijn te verstaan niet enkel hoe schoon Robbie's handelwijze
was, maar waarom zij zooveel voor mij beteekende en voo