r een romantieke
beweging in de kunst is, daar is, hoe en onder wat gedaante dan ook,
Christus of de ziel van Christus. Hij is in _Romeo and Juliet_,
in _A Winter's Tale_, in de Provencaalsche poezie, in Coleridges
_Ancient Mariner_, in Keats' _La Belle Dame sans merci_, in
Chattertons _Ballad of Charity_.

Wij zijn de meest uiteenloopende dingen en menschen aan hem verplicht.
Hugo's _Les Miserables_, Baudelaires _Les Fleurs du Mal_, de
toon van medelijden in de Russische romans, Verlaine en Verlaines
gedichten, het gebrande glas en de wandtapijten en de
quattrocento-arbeid van Burne-Jones en Morris komen hem niet minder
toe dan de toren van Giotto, dan Lancelot en Guinevere, dan
Tannhaeuser, de onrustige romantieke marmers van Michele Angelo en de
spitsboogbouw. Zoo ook de liefde voor kinderen en bloemen. Want voor
hen beiden was eigenlijk in de classieke kunst maar weinig ruimte,
nauwlijks genoeg om te groeien of te spelen, maar van de twaalfde eeuw
af tot op onzen eigen tijd zijn zij voortdurend in de kunst verschenen
onder wisselend voorkomen en op wisselende tijden, grillig en
eigenzinnig in hun komst zooals men dat van kinderen en bloemen
verwachten kan. Immers, de lente heeft steeds den schijn alsof de
bloemen zich verscholen hadden en enkel uitkwamen in de zon als
vreesden zij dat de volwassen menschen moe zouden worden van naar haar
uit te zien en hun zoeken zouden opgeven; en het leven van een kind
is immers niet meer dan een Aprildag met regen zoowel als zon voor de
narcis.

Het is de hooge verbeeldingskracht in Christus' eigen aanleg, die hem
tot dit bloedlevende centrum der romantiek maakt. De wondere figuren
van het poetische drama en de ballade zijn gemaakt door de verbeelding
van anderen, maar geheel uit zijn eigen verbeelding heeft Jezus van
Nazareth zichzelf geschapen. De roep van Jesajas had in werkelijkheid
niet meer met zijn komst te maken dan de zang van den nachtegaal met
het rijzen der maan--niets meer, maar wellicht ook niets minder. Hij
was de ontkenning zoowel als de bevestiging der prophetie. Tegenover
iedere verwachting die hij vervulde, was er een andere die hij
vernietigde. "In alle schoonheid", zegt Bacon, "is een zekere
vreemdheid van verhouding", en van hen die uit den geest geboren
zijn--dat is, van hen die evenals hij dynamische krachten zijn--, zegt
Christus dat zij zijn als de wind die "waait waarheen hij wil en
niemand weet vanwaar hij komt en waar hij henen gaat". Daarom oefent