nktlampetoj, ombroricxaj arbetoj, sub ili feraj
segxoj. Komforto, kiel en la vivo. Plie--modestaj vojetoj, malebenaj
tomboj, sen krucoj, preskaux malaperintaj.

Ili haltis apud tomba cxirkauxbaro. Ligna kruco en gxi, ordinara
benko de lignotabuloj. Grandaj literoj, duonelvisxitaj de la pluvo,
parolis pri la mortinto. Apud la kruco juna arbeto kun brancxetoj
sekigxintaj kune kun la larmoj de tiuj, kiuj gxin plantis.

Ili eniris en la cxirkauxbaron.

Nadja pie starigxis apud la kruco. Sxia tuta infaneco trapasis sxian
memoron, kiel songxo, kiel io tralegita, rakontita de iu. Sxi ne
memoris la trajtojn de la kara mortinto, nek unu el liaj karesoj. Kaj
sxi eksentis sin tiel malfelicxa, forlasita, cxirkauxita de fremdaj
homoj! Ecx tiu, kiu sxin amas kaj staras apud sxi, ne estas al sxi
proksima en cxi tiuj minutoj. Kaj li ne mallevis siajn okulojn de
sxi. Sxi neniam aspektis al li tiel bela kaj la robo konvenis al sxia
humoro kaj al la loko. Io pura, infana estis en sxia kvieta, malgaja
vizagxeto kaj en la malsupren direktita rigardo.

Sxi genufleksis. Sur sxiaj palpebroj vibris du lumaj gutetoj kaj
falis teren.

Sed ankaux en la silenta tombejo lia penso nevole transportigxis
en la bruan urbon--kaj sxia senkulpa, suferanta vizagxo videtigxis
antaux li en alia aspekto, kun aliaj rigardoj.

Kaj eksxajnis al li, ke sxi nun trastudas novan rolon, por deklini la
teruran jxuron. Li decidis kontroli tiun animon, senzorgan, kaprican,
nekonstantan en la vivo. Kaj tiel koncentrigitan, malgxojantan tie
cxi.

Li volis dissxiri sxian maskon.

Tie, en la urbo, kie la aero estas venenigita de eternaj komedioj,
kie cxio estas falsa kaj la homo afektas antaux la tuta mondo,
ecx en soleco, en la plej senbruaj dormocxambroj, oni facile
mensogas. Sed tie cxi, antaux la okuloj de la morto, antaux la
Nekonateco, antaux la Eterneco, cxu ne frostigxos la mensogo sur
la lango?

Genufleksinta, Nadja senmove staris apud la tombo.

--Karulino!--senbrue diris li.

--Kion, karulo?

--Vi scias--tramurmuris li surde kaj sentis, ke lia vocxo
tremas.

--Kiel kruela vi estas!--ekparolis sxi.--Cxu vi ne trovas, ke via
deziro estas ofenda ... ateista? ...

--Ne! Se vi volas, ke ni estu felicxaj ... Mi volas scii cxion ... Kio
ajn gxi estas, sed cxion. Mi ne povas vivi kun sekretoj ... La plej
terura sekreto perdas sian teruron, kiam gxi cxesas esti sekreto. Mi
ne timas la veron, mi timas la mensogon.

Nevole sxi turnis sian vizagxon al li