R

Venis nova somero en mian animon. Nova junula vizio. Kaj tial mi nun
staras _tie_ --

KROLL

Kie, -- kie vi staras?

ROSMER

Kie viaj infanoj staras!

KROLL

Vi? Vi! Neeblas! Kie vi staras, vi diras?

ROSMER

Cxe la flanko de Lauxrits kaj Hilda.

KROLL

(klinas la kapon) Apostato. Johannes Rosmer apostato.

ROSMER

Mi sentus min gxoja, -- korege gxoja esti tio, kion vi nomas
apostato. Sed mi tamen suferis. Cxar mi ja sciis, ke kauxzus al vi
amaran cxagrenon.

KROLL

Rosmer, -- Rosmer! Tion cxi mi neniam trapasos. (rigardas lin
pezmiene) Ho, cxu ankaux vi volas etendi manon al la degeneriganta
kaj detruanta agado en tiu cxi malfelicxa lando.

ROSMER

Estas agado por libereco, al kiu mi volas aligxi.

KROLL

Jes, mi ja scias. Tiel gxi nomigxas kaj de la delogantoj kaj de la
delogitoj. Sed cxu vi opinias, ke estas libereco atendinda el tiu
spirito, kiu nun venenigadas nian tutan socian vivon?

ROSMER

Mi ne aligxas al tiu spirito, kiu regas. Ne al kiu ajn el la
luktantoj. Mi volas provi unuigi la homojn el cxiuj flankoj. Tiom
multaj kaj tiel intime kiel mi kapablas. Mi volas vivi kaj uzi cxiujn
fortojn en mia vivo por tio sola, -- krei la veran popolan arhxion en
la lando.

KROLL

Vi do opinias, ke _ni_ ne havas suficxan popolan arhxion! Laux mi ni
estas survoje tirigxi malsupren en la koto, kie cetere la plebanoj
sentadas sin komforte.

ROSMER

Gxuste tial mi montre levos la sinceran taskon de la popola arhxio.

KROLL

Kiun taskon?

ROSMER

Fari el cxiuj homoj en la lando nobelojn.

KROLL

Cxiuj homoj --!

ROSMER

Almenaux tiom multaj kiom eblas.

KROLL

Per kio?

ROSMER

Liberigante la animojn kaj purigante la volojn, mi intencas.

KROLL

Vi estas revanto, Rosmer. Cxu _vi_ volas liberigi ilin? Cxu _vi_
volas purigi ilin?

ROSMER

Ne, kara, -- mi nur volas veki ilin. Realigi, -- ili devas mem.

KROLL

Kaj vi kredas, ke ili kapablas?

ROSMER

Jes.

KROLL

Per propra forto do?

ROSMER

Jes, gxuste per propra forto. Ekzistas neniu alia.

KROLL

(ekstaras) Cxu tio estas paroli, kiel decas al pastro?

ROSMER

Mi ne plu estas pastro.

KROLL

Jes, sed -- via infana kredo --?

ROSMER

Mi ne plu havas gxin.

KROLL

Vi ne havas --!

ROSMER

(ekstaras) Mi forlasis gxin. Mi _devis_ forlasi gxin, Kroll.

KROLL

(skuita sed sinrega) Nu ja. -- Ja, ja, ja. Unu rezulto do sekvas la
alian. -- Cxu eble tial vi eliris el la servo de la