de medewerking
wordt geeist van onze eigen landgenoten zoals van autoriteiten, van ambtenaren,
van bestuurders van inrichtingen.
Beminde gelovigen, het is Ons bekend, in welk een gewetensnood daardoor de
betrokken personen geraakt zijn. Welnu: om alle twijfel en onzekerheid omtrent
dit punt bij u weg te nemen, verklaren Wij met alle nadruk, dat medewerking in
dezen in geweten ongeoorloofd is. En, mocht het weigeren van medewerking offers
van u vragen, weest dan sterk en standvastig in het besef, dat gij voor God en
de mensen uw plicht doet.
Dierbare gelovigen! Machtsmiddelen staan ons niet ten dienste. Des te meer wekken
Wij u op tot het uiteindelijk nooit falende middel van een smekend gebed, dat God
spoedig medelijden moge hebben met Ons en de wereld.

Bij de Gereformeerden was de oproep tot gebed in plaats van de afkondiging van
het protest gekomen. Bij de Katholieken daarentegen kwam het gebed helemaal aan
het eind, na de afkondiging van het protest en van de oproep om niet mee te doen
aan het onrecht. Dat was veel sterker.

De bisschoppen hadden bovendien de klem van de oproep tot dienstweigering op
geen enkele manier afgezwakt. Integendeel, zij hadden die in hun eigen herderlijk
schrijven herhaald en aangescherpt.

<108>

Stokman vermeldt nog: "Ernstige pogingen zijn in het werk gesteld om hen (nl.
politie-agenten die opdracht kregen Joden op te halen) tot een algemeen en
consequent volgehouden weigering van deze opdrachten te brengen, doch dit is
slechts ten dele gelukt. [7.6]

e. Resultaat?

"Ten dele gelukt", dat weten we:

Wanneer een zestal Rooms-Katholieke agenten van politie op 24 februari 1943 de
Utrechtse hoofdcommissaris meedelen, dat zij op grond van een in de kerk op 21
februari voorgelezen herderlijk schrijven zouden weigeren, indien daartoe bevolen,
Joden te arresteren, dreigt deze hoofdcommissaris met ontslag zonder pensioen,
gage of wachtgeld, terwijl zij, die hem van hun voorgenomen weigering geen
mededeling doen en zich toch daartoe verstouten, 'als saboteurs zullen worden
beschouwd met alle ernstige gevolgen daaraan verbonden.' Hier voegen wij aan
toe, dat de zes voornoemd meteen door de Duitsers werden gezocht; men arresteerde,
toen zij ondergedoken bleken, hun vrouwen en kinderen.

Aldus Presser. [7.7]
Dat waren zes Katholieke agenten in Utrecht. Waren er meer RK agenten die
weigerden, en waren er ook Protestantse?
Volgens de gegevens verstrekt door L. de Jong zagen vele leden van he