e Rossum. In een iets later stadium kreeg men
vaste voet in Twente: de familie Flim te Nijverdal zette zich daar in voor de NV.
Het domineescircuit bleef daarbij belangrijk. Dat blijkt uit het volgende citaat,
waarbij wat tussen haken staat mijn toevoeging is:

Koos verscheen op het toneel met het verzoek om tachtig adressen. Herman (Flim)
en Koos gingen direct aan het werk. De Gereformeerde predikant in Nijverdal, ds.
(R.) Hamming (1876), verwees hen door naar zijn collega in Lemelerveld, ds. (A.J.W.)
Vogelaar (1907), en naar een dominee in Heerde (C.J.W. Teeuwen; 1898). Vervolgens
werden de taken verdeeld. Koos ging op een vrijdag en daarop volgende zaterdag naar
Heerde met een introductie van ds. Hamming. Herman werkte op vrijdag Lemelerveld af.
[12.4]

Ook in de Betuwe wist men kinderen onder te brengen. Pas onlangs ontdekte ik dat
ook het Joodse meisje dat tijdens de oorlog bij mijn tante in Leerdam verbleef
een "kind van de NV" was.
Al deze kinderen "moesten gewoon opgroeien in een pleeggezin, naar school gaan,
buiten spelen, kortom, alles doen wat een "gewoon" kind gewend was om te doen.
Alleen onder deze voorwaarden werden de kinderen geplaatst", aldus Flim. 's Zondags
gingen ze dus ook met het gezin mee naar de kerk, en ze hoorden "thuis" het
dagelijks gebed en het lezen uit de bijbel aan. Voorts gingen ze ongetwijfeld
naar "de school met de Bijbel' en, als ze de leeftijd daarvoor hadden, samen met
de andere opgroeiende kinderen van het gezin naar de catechisatie: het kerkelijk
onderricht bestemd voor de jeugd vanaf 12 jaar op een avond in de week. Dat
behoorde bij het leefpatroon en indien men daarvan wat betreft "een Rotterdams
pleegkind" (de bewering die naar buiten gebruikt werd en die, tengevolge van
het bombardement van Rotterdam, moeilijk te controleren was) afweek, kon daardoor
ongewenste aandacht opgeroepen worden.
Als er gevaar dreigde, moest een kind naar een ander adres gebracht worden. Ook
om persoonlijke redenen (angst van de pleegouders bijv.) kon overplaatsing
noodzakelijk worden. Misschien kwam het kind in kwestie dan terecht in een
gezin met heel andere opvattingen dan die van het vorige. Geleidelijk aan werden
namelijk ook plaatsen in RK gezinnen gevonden.
Ed van Thijn vertelde:

<153>

Ik wisselde ook regelmatig van godsdienst. De ene keer zat ik in een streng
gereformeerd gezin. De andere keer bij een katholieke familie. (Daar bad hij
dan ook vrolijk de rozenkrans mee). Je moest je onmidd