'n hoffi mi, wrth deithio 'mhell
Gael croesaw ar fy hynt."

GWRAIG Y PYSGOTWR

"Dwndwr daear sydd yn darfod,
Cysga dithau ar dy dywod."

Rhai Geiriau.

[Lle rhoddir yr esboniad yn Saesneg, dealler mai esboniad Alun ei hun yw
hwnnw.]

Abred, ystad dadblygiad trwy gyfnod drwg anelwig i ddynoliaeth hapus;
"treiglo abred," mynd trwy holl dro trawsfudiad.

Arfeddyd, bwriad, amcan.

Balawg, uchel.

Brathawg, _apt to stab, assassinating_.

Breila, breilw, rhosyn.

Breyr, uchelwr, gwrda, barwn.

Callawr, crochan.

Deddyw, daeth.

Diachreth, di-gryn, cadarn.

Diarynaig, _hero_

Digrawn, llifol, heb gronni

Digyrrith, hael, caredig.

Dyheuent, _gasping for breath_.

Dyspaidiad, _in the intermission_.

Eiriach, cynhilo

Elwch, llawenydd, gorfoledd.

Enrhaith, _fellows_.

Ffladr, caruaidd, taer wenieithus, anwyl.

Fflwch, llawn; buan.

Galon, gelynion.

Germain, _shout_.

Gofynaig, cais.

Gorthaw, distawrwydd, amynedd.

Gwawrwalch, _a valiant man, a hero_.

Graid, _fire, urgency_.

Gryw, Greek.

Gwaladr, tywysog, rheolwr.

Gyrr, _attack, onset_.

Hadledd, dirywiad, dinistr.

Heng, gwth, taith orfod.

Hirell, _gleams of light_.

Huddug, tywyll, trist.

Hwi'n golofn, _form into a column_.

Loes gwefrawl, _electrical shock_.

Lleuai, _read_.

Main, meini.

Mwd, tan y to, nenfwd.

Nwyfre, awyr, nef.

Rhialyd, natur, greddf.

Rhom, rhyngom.

Sarllach, bost, bloddest.

Sawdan, Soldan, Sultan.

Sitwyr, _rangers, freebooters_.

ALUN.

[Ym Mhonterwyl, Ger Y Wyddgrug: alun8.jpg]

"IDDO EF."

_Dat. i. 5_.

'Does testun gwiw i'm can
Ond cariad f' Arglwydd glan
A'i farwol glwy;
Griddfanau Calfari,
Ac angau Iesu cu,
Yw nghan a mywyd i,
Hosanna mwy.

Paham bu i ddeddf y net
Ymaflyd ynddo EF,
A rhoi iddo glwy?
Fe roddwyd yn y drefn,
Fy meiau ar ei gefn;
Pwy na roi floedd drachefn--
Hosanna mwy.

Ergydiwyd ato EF,
Gan uffern, byd, a nef,
Eu saethau hwy:
Arhodd ei fwa'n gry',
Nes maeddu uffern ddu,
A phrynu mywyd i,
Hosanna mwy.

Caniadau'r nefol gor,
Sydd oll i'm Harglwydd Ior
A'i ddwyfol glwy;
Y frwydr wedi troi,
Ellyllon wedi ffoi,--
Sy'n gwneyd i'r dyrfa roi
Hosanna mwy.

O faint ei gariad EF!
Nis gall holl ddoniau'r nef,
Ei dreiddio drwy:
Mae hyn i mi'n beth syn,
I ruddfan pen y bryn
Droi'n gan i mi fel hyn,
Hosanna mwy.

Pan ddelo'r plant ynghyd,