ing in mijn bezit.
4. Snoek, 26-28.
5. Buskes, 89.
6. L. de Jong, 6, 293.
7. Archief deputaten corr. Hoge Overheid, no. 124.
8. Idem.
9. S.P. Tabaksblatt, Bladen uit mijn levensboek. Kampen, 1980, 31.
10. Touw, I. 423.
11. Idem, I. 411
12. Wielek, 289.
13. Herzberg, 131, 135.
14. Tabaksblatt, 32-34.
15. J.J. Buskes, Hoera voor het leven. Amsterdam, 1959, 191 e.v.
16. Aanwezig in het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme
(1800-heden), Vrije Universiteit, Amsterdam.

Hoofdstuk 10
Noten
1. De Jong, 6, 333.
2. Bij mijn weten de eerste die gewezen heeft op de overeenkomsten tussen kerkelijke
anti-joodse maatregelen en de wetgeving onder Hitler, was Raul Hilberg, The
Destruction of the European Jews. Chicago, 1961; revised and definite edition:
New York/London, 1985.
Het desbetreffende hoofdstuk in Nederlandse vertaling is te vinden bij: Hans
Jansen, Christelijke theologie na Auschwitz - deel 1: Theologische en kerkelijke
wortels van het antisemitisme. 's Gravenhage, 1981, 539-563.

Hoofdstuk 11
Noten
1. Het Grote Gebod. Gedenkboek van het verzet in LO en LKP. Kampen/Bilthoven, 1951
(herdr. 1989),1, 14.
2. (Verslag van de) Enquetecommissie Regeringsbeleid 1940-45. Den Haag, 1949-1956,
deel 7c, 262.
3. Mededeling van K. van Houten, Wageningen.

Hoofdstuk 12
Noten
1. Bert Kok, Aan het goede adres. Utrecht, 1985.
2. Bert Jan Flim, 'De NV en haar kinderen 1942-1945' - geschiedenis van een
Nederlandse onderduikorganisatie gespecialiseerd in hulp aan joodse kinderen.
Groningen, 1987 (doctoraal-scriptie; niet uitgegeven).
3. Flim, 18.
4. Idem, 94.
5. Limburgs Dagblad, 6.5.1989.
6. Flim, 128.
7. Mededeling van mevrouw L. van Eden-Pontier te Wassenaar.

Hoofdstuk 13
Noten
1. J.A. Ader-Appels, Een Groninger pastorie in de storm, Franeker, 1981 (twaalfde
druk).
2. De gedichten zijn, behalve in bovengenoemd boek, afgedrukt in Touw, 11, 315-316.
3. Johanna-Ruth Dobschiner, Te mogen leven. Franeker, 1974.
4. Dick Houwaart, Verduisterde bevrijding. 's-Gravenhage, 1982.

Hoofdstuk 14
Noten
1. Mevrouw L. van Eden-Pontier te Wassenaar.
2. De naam Bogaard wordt soms met een, soms met twee o's gespeld. Van de afd.
burgerzaken van het gemeentehuis te Hoofddorp vernam ik dat Johannes Boogaard
Sr. twee o's meekreeg, zijn zoon ("oom Hannes") daarentegen slechts een. Ook
de straat, die naar "oom Hannes" genoemd werd,