o
die, qui fuit a. d. VI Id. Novembres, dispositis praesidiis senatum in
templum Iovis Statoris convocavit, quo cum Catilina quasi sui purgandi
causa venisset, Cicero eam, quae infra legitur, orationem in Catilinam
vehementissime invehens habuit.

Quo usque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? quam diu etiam
furor iste tuus nos eludet? quem ad finem sese effrenata iactabit
audacia? Nihilne te nocturnum praesidium Palati, nihil urbis vigiliae,
nihil timor populi, nihil concursus bonorum omnium, nihil hic munitissimus
habendi senatus locus, nihil horum ora voltusque moverunt? Patere tua
consilia non sentis, constrictam iam horum omnium scientia teneri
coniurationem tuam non vides? Quid proxima, quid superiore nocte egeris,
ubi fueris, quos convocaveris, quid consilii ceperis, quem nostrum
ignorare arbitraris? O tempora, o mores! Senatus haec intellegit. consul
videt; hic tamen vivit. Vivit? immo vero etiam in senatum venit, fit
publici consilii particeps, notat et designat oculis ad caedem unum
quemque nostrum. Nos autem fortes viri satis facere rei publicae videmur,
si istius furorem ac tela vitemus. Ad mortem te, Catilina, duci iussu
consulis iam pridem oportebat, in te conferri pestem, quam tu in nos
[omnes iam diu] machinaris. An vero vir amplissumus, P. Scipio, pontifex
maximus, Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae
privatus interfecit; Catilinam orbem terrae caede atque incendiis vastare
cupientem nos consules perferemus? Nam illa nimis antiqua praetereo, quod
C. Servilius Ahala Sp. Maelium novis rebus studentem manu sua occidit.
Fuit, fuit ista quondam in hac re publica virtus, ut viri fortes
acrioribus suppliciis civem perniciosum quam acerbissimum hostem
coercerent. Habemus senatus consultum in te, Catilina, vehemens et grave,
non deest rei publicae consilium neque auctoritas huius ordinis; nos, nos,
dico aperte, consules desumus. Decrevit quondam senatus, ut L. Opimius
consul videret, ne quid res publica detrimenti caperet; nox nulla
intercessit; interfectus est propter quasdam seditionum suspiciones
C. Gracchus, clarissimo patre, avo, maioribus, occisus est cum liberis
M. Fulvius consularis. Simili senatus consulto C. Mario et L. Valerio
consulibus est permissa res publica; num unum diem postea L. Saturninum
tribunum pl. et C. Servilium praetorem mors ac rei publicae poena
remorata est? At [vero] nos vicesimum iam diem patimur hebescere aciem
horum auctori