des, ineendia, interitum rei publieae
eomparari, et ea per cives, quae tum propter magnitudinem scelerum non
nullis incredibilia videbantur, ea non modo cogitata a nefariis civibus,
verum etiam suscepta esse sensistis. Illud vero nonne ita praesens est,
ut nutu Iovis optimi maximi factum esse videatur, ut, cum hodierno die
mane per forum meo iussu et coniurati et eorum indices in aedem Concordiae
ducerentur, eo ipso tempore signum statueretur? Quo collocato atque ad
vos sena tumque converso omnia [et senatus et vos], quae erant contra
salutem omnium cogitata, inlustrata et patefacta vidistis. Quo etiam
maiore sunt isti odio supplicioque digni, qui non solum vestris domiciliis
atque tectis sed etiam deorum templis atque delubris sunt funestos ac
nefarios ignes inferre conati. Quibus ego si me restitisse dicam, nimium
mihi sumam et non sim ferendus; ille, ille Iuppiter restitit; ille
Capitolium, ille haec templa, ille cunctam urbem, ille vos omnis salvos
esse voluit. Dis ego inmortalibus ducibus hanc mentem, Quirites,
voluntatemque suscepi atque ad haec tanta indicia perveni. Iam vero [illa
Allobrogum sollicitatio, iam] ab Lentulo ceterisque domesticis hostibus
tam dementer tantae res creditae et ignotis et barbaris commissaeque
litterae numquam essent profecto, nisi ab dis inmortalibus huic tantae
audaciae consilium esset ereptum. Quid vero? ut homines Galli ex
civitate male pacata, quae gens una restat quae bellum populo Romano
facere et posse et non nolle videatur, spem imperii ac rerum maxumarum
ultro sibi a patriciis hominibus oblatam neglegerent vestramque salutem
suis opibus anteponerent, id non divinitus esse factum putatis, praesertim
qui nos non pugnando, sed tacendo superare potuerint?

Quam ob rem, Quirites, quoniam ad omnia pulvinaria supplicatio decreta
est, celebratote illos dies cum coniugibus ac liberis vestris. Nam multi
saepe honores dis inmortalibus iusti habiti sunt ac debiti, sed profecto
iustiores numquam. Erepti enim estis ex crudelissimo ac miserrimo
interitu [erepti]; sine caede, sine sanguine, sine exercitu, sine
dimicatione togati me uno togato duce et imperatore vicistis. Etenim
recordamini, Quirites, omnis civiles dissensiones, non solum eas, quas
audistis, sed eas, quas vosmet ipsi meministis atque vidistis. L. Sulla
P. Sulpicium oppressit [eiecit ex urbe]; C. Marium, custodem huius urbis,
multosque fortis viros partim eiecit ex civitate, partim interemit.
Cn. Octavius consul armi