arem, patres conscripti, Catilinam morte multari, unius
usuram horae gladiatori isti ad vivendum non dedissem. Etenim si summi
viri et clarissimi cives saturnini et Gracchorum et Flacci et superiorum
complurium sanguine non modo se non contaminarunt, sed etiam honestarunt,
certe verendum mihi non erat, ne quid hoc parricida civium interfecto
invidiae [mihi] in posteritatem redundaret. Quodsi ea mihi maxime
inpenderet tamen hoc animo fui semper, ut invidiam virtute partam gloriam,
non invidiam putarem. Quamquam non nulli sunt in hoc ordine, qui aut ea,
quae inminent non videant aut ea, quae vident, dissimulent; qui spem
Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non
credendo corroboraverunt; quorum auctoritate multi non solum improbi,
verum etiam inperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie
factum esse dicerent. Nunc intellego, si iste, quo intendit, in Manliana
castra pervenerit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem
esse factam neminem tam improbum, qui non fateatur. Hoc autem uno
interfecto intellego hanc rei publicae pestem paulisper reprimi, non in
perpetuum comprimi posse. Quodsi se eiecerit secumque suos eduxerit et
eodem ceteros undique collectos naufragos adgregarit, extinguetur atque
delebitur non modo haec tam adulta rei publicae pestis, verum etiam stirps
ac semen malorum omnium. Etenim iam diu, patres conscripti, in his
periculis coniurationis insidiisque versamur, sed nescio quo pacto omnium
scelerum ac veteris furoris et audaciae maturitas in nostri consulatus
tempus erupit. Quodsi ex tanto latrocinio iste unus tolletur, videbimur
fortasse ad breve quoddam tempus cura et metu esse relevati, periculum
autem residebit et erit inclusum penitus in venis atque in visceribus rei
publicae. Ut saepe homines aegri morbo gravi cum aestu febrique
iactantur, si aquam gelidam biberunt, primo relevari videntur, deinde
multo gravius vehementiusque adflictantur, sic hic morbus, qui est in re
publica, relevatus istius poena vehementius reliquis vivis ingravescet.
Quare secedant inprobi, secernant se a bonis, unum in locum congregentur,
muro denique, [id] quod saepe iam dixi, secernantur a nobis; desinant
insidiari domi suae consuli, circumstare tribunal praetoris urbani,
obsidere cum gladiis curiam, malleolos et faces ad inflammandam urbem
comparare; sit denique inscriptum in fronte unius cuiusque, quid de re
publica sentiat. Polliceor hoc vobis, patres conscripti