xtorsimus, quod incolumes cives, quod stantem urbem
reliquit, quanto tandem illum maerore esse adflictum et profligatum
putatis? Iacet ille nunc prostratus, Quirites, et se perculsum atque
abiectum esse sentit et retorquet oculos profecto saepe ad hanc urbem,
quam e suis faucibus ereptam esse luget; quae quidem mihi laetari videtur,
quod tantam pestem evomuerit forasque proiecerit.

Ac si quis est talis, quales esse omnes oportebat, qui in hoc ipso, in
quo exultat et triumphat oratio mea, me vehementer accuset, quod tam
capitalem hostem non comprehenderim potius quam emiserim, non est ista mea
culpa, Quirites, sed temporum. Interfectum esse L. Catilinam et
gravissimo supplicio adfectum iam pridem oportebat, idque a me et mos
maiorum et huius imperii severitas et res publica postulabat. Sed quam
multos fuisse putatis, qui, quae ego deferrem, non crederent, [quam
multos, qui propter stultitiam non putarent,] quam multos, qui etiam
defenderent [,quam multos, qui propter improbitatem faverent]! Ac, si illo
sublato depelli a vobis omne periculum iudicarem, iam pridem ego
L. Catilinam non modo invidiae meae, verum etiam vitae periculo
sustulissem. Sed cum viderem, ne vobis quidem omnibus re etiam tum
probata si illum, ut erat meritus, morte multassem, fore ut eius socios
invidia oppressus persequi non possem, rem huc deduxi, ut tum palam
pugnare possetis, cum hostem aperte videretis. Quem quidem ego hostem,
Quirites, quam vehementer foris esse timendum putem, licet hinc
intellegatis, quod etiam illud moleste fero, quod ex urbe parum comitatus
exierit. Utinam ille omnis secum suas copias eduxisset! Tongilium mihi
eduxit, quem amare in praetexta coeperat, Publicium et Minucium, quorum
aes alienum contractum in popina nullum rei publicae motum adferre
poterat; reliquit quos viros, quanto aere alieno, quam valentis, quam
nobilis! Itaque ego illum exercitum prae Gallicanis legionibus et hoc
dilectu, quem in agro Piceno et Gallico Q. Metellus habuit, et his copiis,
quae a nobis cotidie comparantur, magno opere contemno collectum ex
senibus desperatis, ex agresti luxuria, ex rusticis decoctoribus, ex iis,
qui vadimonia deserere quam illum exercitum maluerunt; quibus ego non modo
si aciem exercitus nostri, verum etiam si edictum praetoris ostendero,
concident. Hos, quos video volitare in foro, quos stare ad curiam, quos
etiam in senatum venire, qui nitent unguentis, qui fulgent purpura, mallem
secum suos milites eduxisset; qui