e stad
te herstellen; dat hij deze niet kon ontruimen dan op bevel van den Koning;
doch, daar het hem vooral ter harte lag de verwoesting van Brussel zooveel
mogelijk te voorkomen en een strijd te eindigen, die niets anders dan de
noodlottigste gevolgen na zich kon sleepen, zelfs voor het rustige deel der
bevolking, zou hij het slagveld niet verder uitbreiden, en zich tot eene
verdedigende houding bepalen." _En inderdaad, gedurende de drie volgende
dagen hebben zijne troepen hunne stellingen niet meer verlaten._ Zoo weinig
begreep Frederik de toestanden, dat hij nog hoopte "op de beteugeling der
anarchie door de burgerwacht!" Die naieveteiten, dit gemis aan energie
leggen uit, waarom de prins, wat anders onbegrijpelijk voorkomt, de
benedenstad niet ingenomen heeft.

De terugkomst 's nachts van Rogier, die inmiddels het geluk der
vrijwilligers vernomen had, moest alle hoop op onderhandelingen of overgave
doen verzwinden. Overigens, bij 't nieuws der bestorming van Brussel kwamen
talrijke vrijwilligers uit Halle, Genappe, Waver, Nijvel, Binche
aangesneld; tonnen buskruit werden uit de omstreken gestuurd; de stormklok
luidde overal. Ook de vluchtelingen van Valencijn, die nieuws gekregen
hadden van de heldhaftige verdediging van Brussel, keerden in allerijl
terug; zij bevonden zich reeds op den middag bij Edingen (Enghien), overal
een krachtdadigen _Oproep tot het Volk_ verspreidende, die den stoet der
vrijwilligers, welke hen volgden, van dorp tot dorp aanzienlijk deed
aangroeien (24en September).

Om 9 uur 's morgens was de strijd in de hoofdstad opnieuw begonnen. Tot dan
toe hadden die kleine pelotons werklieden en boeren, wier moed sedert den
eersten dag den triomf van den opstand verzekerd had, gestreden zonder
bepaald doel en eenvoudig om de overheid te bevechten.

[Figuur: Gevecht in de Warande te Brussel (24 September 1830)]

Met den terugkeer der gevluchte leiders wordt de strijd ingericht. Rogier,
om den opstand te besturen, vestigde op 't Stadhuis eene _Bestuurlijke
Commissie_ met D'Hoogvorst en den oud-genieoffieier Jolly; hij benoemde
don Juan van Halen als opperbevelhebber der patriotten en stelde
Engelspach-Lariviere tot bijzonderen agent der uitvoerende macht aan.
Mellinet, Niellon, Chazal, Gregoire en andere Franschen kregen een commando
of werden aan het hoofdkwartier verbonden. Het plan der vrijwilligers was
voortaan zeer eenvoudig: Prins Frederik in de Warande insluiten en hem
beletten in de stad te