Groothertogdom te doen uitbreiden, of, zooniet,
Philippeville en Mariembourg voor Frankrijk te verkrijgen: hij stuitte op
onoverwinbaren tegenstand, vooral van Palmerston.

Het protocol van 20en Januari werd den 29en aan het Nationaal Congres, dat
reeds aan de stemming voor de koningskeuze was, voorgelegd: de vergadering
stelde een protest op tegen alle beperking van het grondgebied en tegen
alle verplichting die men Belgie zou willen opdringen, zonder toestemming
van de Nationale vertegenwoordiging.

Daarentegen en tot eenieders verbazing deelde Falck aan de Conferentie de
verklaring mede (18en Februari), dat zijn meester de grondslagen van de
scheiding ten volle bijtrad, volgens de protocollen van 20en en 27en
Januari. 's Anderendaags reeds antwoordden de afgezanten op het Belgisch
protest door eene nieuwe akte. Daarin beriepen zij zich op de
rechtvaardigheid van de grensverdeeling, alsook op de noodwendigheden van
hunne eigene overeenkomsten en belangen, en bevestigden uitdrukkelijk dat
_de door hen vastgestelde schikkingen fondamenteele en onherroepelijke
schikkingen waren_.

Door zijne bijtreding tot de protocollen van Januari, had Willem feitelijk
afstand gedaan van zijne rechten op de Zuidelijke Nederlanden; hij heeft
later, doch te vergeefs, deze daad over het hoofd willen zien; de fout was
begaan, maar zij liet hem toe, als de Belgen weigerden zich naar de
protocollen te schikken, gewapenderhand op te treden.

* * * * *

Intusschen had het Congres de bespreking van de verschillende artikelen der
Grondwet voortgezet. Een kijkje op zijne samenstelling zal beter zijne
werking verklaren. De cijns- en bekwaamheidskiezers hadden bijna evenveel
liberalen als katholieken naar Brussel gestuurd, en alzoo werd de gematigde
liberaal Surlet de Chokier van Luik, bij De Gerlache's afstand, tot
voorzitter gekozen. De geest der clericale afgevaardigden en zelfs der
priesters onder hen was intusschen merkelijk gewijzigd: de katholieke De
Gerlache, voorzitter der voorbereidende Grondwetscommissie, getuigt
uitdrukkelijk dat de liberale denkbeelden van den priester Lamennais het
opstellen van het ontwerp beheerschten. De liberalen deden de vrijzinnige
denkbeelden, die de Juli-omwenteling pas bevestigd had, in menig debat
zegepralen; maar het grondbeginsel van de overmacht van den Staat op de
Kerk werd verworpen (23en December) en dank zij den doctrinair Defacqz werd
de rechtstreeksche verkiezing