an Mei, dat
aanzienlijke aflaten verleende, had het gansche land door aanleiding
gegeven tot eene ongemeene opwelling van godsdienstigheid; ook het
toedienen van het vormsel, waarvan sinds lange jaren vele personen
verstoken gebleven waren, gaf aanleiding tot tooneelen van overdreven
vroomheid. In Juni vormde Delplancq in het arrondissement Bergen alleen
40,000 personen en Van Bommel in Limburg meer dan 20,000. Volkomen
beheerschte de geestelijkheid de plattelandsche bevolking; en gezien den
oorlog, die zekere onverzoenbare pastoors de regeering, niettegenstaande
hare laatste toegevingen, aandeden, kan men zich een denkbeeld vormen van
de gisting, waarin de buiten gehouden werd. Is het dan te verwonderen dat
wij later op de lijst der revolutionnaire _Association Belge_ van Parijs,
de namen van drie priesters ontmoeten, J.-J. de Smet en Vandermensbrugghen
van Gent en De Haerne van Ieperen, als "bijzonder geschikt om eene beweging
op touw te zetten"?

Willem was intusschen zelf naar Brussel gekomen om den toestand der
gemoederen te toetsen; hij besloot nieuwe toegevingen te doen. De belasting
op de koffie, door de Belgen gevraagd, werd op 12en Mei ingevoerd. Het
ontwerp der nieuwe onderwijswet werd ingetrokken, en den 27en Mei vaardigde
hij eene verordening uit, die zonder de algemeene vrijheid van onderwijs te
verleenen, toch de besluiten van 14en Juni en 14en Augustus 1825
vernietigde. Zoo paaide hij de katholieken. Om de gunst der liberale
advocaten te winnen, stond hij, de volgende week (4en Juni), het gebruik
der Fransche taal in de Vlaamsche gewesten, als gerechts- en ambtspraak,
opnieuw toe. Met vreugde werden beide besluiten door de belanghebbenden
onthaald.

Het scheen nu dat de hoofdgrieven der oppositie uit den weg geweerd waren;
de dagbladen der Unie spraken hunne hoop uit op eene verandering van
regeeringsstelsel; de verzoening scheen nakend; de prins van Oranje was
zelfs in onderhandeling met Rome om de katholieken uit de Unie te doen
treden, wat den tegenstand zou verbroken hebben.

Doch plotseling kwam een nieuwe onbehendigheid van het ministerie den
heilzamen uitslag van die reeds eenigszins laattijdige overeenstemming
vernietigen.

Gedurende den laatsten veldtocht tegen de regeering had de _Courrier des
Pays-Bas_(Augustus-October 1829) in navolging van den _Courrier de la
Meuse_, den Staatsalmanak uitgeplozen, en, met statistieken, de
begunstiging van Holland en de verongelijking van Belgie in de ves