rd, en dat geschiedde meer
door geweld, dan langs den weg der overtuiging; maar zij konden noch
de bebouwing des lands, noch de kleederdracht, noch de zeden, noch
de taal veranderen. Zij zelven ondergingen, door de aanraking met het
onderworpen ras, gaandeweg eene zeer wezenlijke verandering; en indien
het hun al gelukte de plaats in te nemen van de oude beheerschers des
lands, zoo traden zij toch onder menig opzicht, eenvoudig in hun spoor.

Yucatan was eene feodaliteit, waarvan de sporen nog geheel te
herkennen zijn; overal langs de wegen en in de bosschen, vindt men
de overblijfselen van meer of minder belangrijke gebouwen, die het
middelpunt vormden van eene nederzetting, van eene groote plantage:
de twee, drie of vier pyramiden, vroeger met monumenten bedekt,
stellen ons nog in staat ons een denkbeeld te maken van de macht en
het aanzien van den cacique, die daar weleer zijn zetel had.

Tegenwoordig zijn die nederzettingen ongetwijfeld minder talrijk en
minder belangrijk, want de bevolking is tot minder dan een tiende
geslonken, dank zij het vaderlijk regeeringsstelsel der veroveraars;
maar de steden, dorpen en haciendas hebben dezelfde bestemming en
staan nog op de oude plaats: daar zijn er maar weinigen, in wier
onmiddellijke nabijheid men geen ruinen vindt en die niet zijn gebouwd
met de materialen, van de vroegere monumenten afkomstig. Overal
heeft de Spanjaard de plaats ingenomen van den overwonnen cacique;
er is niets veranderd, dan alleen dat de oude adellijke familie tot
armoede en slavernij is vervallen.

In het wezen der zaak is niets veranderd: de hacienda met haar gebouwen
in spaansch-moorschen stijl heeft de plaats ingenomen van het paleis
der vorsten of de nederiger woning van den edelman. Maar even als
vroeger, omgeven de hutten der arbeiders en onderhoorigen ook nu het
huis van den heer, en die hutten vertoonen nog heden het beeld der
vroegeren: ook zij zijn langwerpig van vorm, met riet gedekt, en,
wanneer de bewoner maar eenigszins welgesteld is, versierd met die
kleine ruitvormige teekeningen, eene flauwe afschaduwing der rijke
dekoratie van de paleizen der vroegere vorsten.--Alleen de godsdienst
is veranderd: de kerk heeft den tempel verdrongen: maar wie zal zeggen,
in welke mate de oude heidensche wereldbeschouwing nog leeft in de
harten dezes volks? Van Santa-Helena begeven wij ons naar Uxmal, waar
ons de administrateur, Don Luiz Perez, wachtte. De hacienda is niet
meer de verlaten, eenzame