Catholique_ van Gent, door Kersten in _Le Courrier de la Meuse_ van Luik,
alsook door den liberalen _Courrier des Pays-Bas_, vond Devaux' voorstel
allengskens eene algemeene bijtreding. Reeds op 23en Juli 1828 kondigde het
Luiker liberaal dagblad de sluiting der _Unie_ aan......
Kort na deze netelige onderhandelingen werd het wetsontwerp De Brouckere
verworpen en Louis de Potter veroordeeld.
Terstond kwam door toedoen der dagbladen van alle gezindheid een ontzaglijk
petitionnement tot stand (November 1828), waarvan de onderteekenaars in 't
Walenland en te Brussel in de eerste plaats, de afschaffing van de
belasting op het gemaal en van het besluit op de drukpers van 1815 vroegen,
doch in Vlaanderen (45,000 onderteekenaars op het globale getal van 70,000)
vooral het opheffen van het Staatsmonopolium van het onderwijs wilden:
aldaar was de geestelijkheid van huis tot huis de onderteekenaars gaan
vinden, en de talrijke kruisjes in plaats van handteekeningen onderaan de
petities, bewezen voldoende op welke wijze men deze had verkregen.
De regeering bestempelde die beweging als _schandalig_.
Een tweede petitionnement, uitgaande van de Brusselsche katholieken als den
ouden graaf de Merode-Westerloo, burggraaf Vilain XIIII en den
correspondent der Jezuieten L. Robiano de Borsbeek, vroeg uitsluitend de
vrijheid van onderwijs (Januari-Februari 1829) en verkreeg nog meer bijval
dan het eerste. Er werd algemeen en met onrust opgemerkt hoe intusschen op
den buiten de geestelijkheid, met eene zonderlinge bedrijvigheid, de boeren
aanspoorde om zich op de lijsten der gemeentewacht te doen inschrijven, en
hoe buitengewoon de burgers der Belgische steden zich eveneens daartoe
beijverden. Ook de liberalen lieten niet los, en Lebeau en Rogier in _Le
Politique_ van Luik onderhielden de geesten in eene ongemeene gisting.
Plots verscheen er een vlugschrift, door Louis de Potter in zijn gevangenis
opgesteld, dat de eendracht der anti-ministerieelen nog zou versterken
(Juni 1829). Hij stelde de voltrekking van de _Union des Catholiques et des
Liberaux_ met genoegen vast en preekte de wederzijdsche verdraagzaamheid
aan om des te sterker den gemeenschappelijken vijand te bestrijden. Die
aanmaning tot samenwerking maakte een overgrooten opgang, omdat zij uitging
van een zoo hevig anti-clericaal.
Ditmaal werden de ultra-liberale en katholieke fracties door die
plotselinge bekeering van De Potter geergerd. De overtuigde liberalen
vreesd
|