, qui eum librum, qui Panathenaicus inscribitur, quarto nonagesimo
anno scripsisse dicit vixitque quinquennium postea; cuius magister
Leontinus Gorgias centum et septem complevit annos, neque umquam in suo
studio atque opere cessavit. Qui, cum ex eo quaereretur cur tam diu vellet
esse in vita, 'nihil habeo,' inquit, 'quod accusem senectutem'. Praeclarum
responsum et docto homine dignum! 14 Sua enim vitia insipientes et suam
culpam in senectutem conferunt, quod non faciebat is, cuius modo mentionem
feci, Ennius:

_sic ut fortis ecus, spatio qui saepe supremo_
_vicit Olumpia, nunc senio confectus quiescit._

Equi fortis et victoris senectuti comparat suam; quem quidem probe
meminisse potestis; anno enim undevicesimo post eius mortem hi consules, T.
Flamininus et M'. Acilius, facti sunt; ille autem Caepione et Philippo
iterum consulibus mortuus est, cum ego quinque et sexaginta annos natus
legem Voconiam magna voce et bonis lateribus suasissem. Annos sepiuaginta
natus, tot enim vixit Ennius, ita ferebat duo quae maxima putantur, onera,
paupertatem et senectutem, ut eis paene delectari videretur.

15 Etenim, cum complector animo, quattuor reperio causas cur senectus
misera videatur: unam, quod avocet a rebus gerendis; alteram, quod corpus
faciat infirmius; tertiam, quod privet omnibus fere voluptatibus; quartam,
quod haud procul absit a morte. Earum, si placet, causarum quanta quamque
sit iusta una quaeque videamus.

VI. A rebus gerendis senectus abstrahit. Quibus? An eis, quae iuventute
geruntur et viribus? Nullaene igitur res sunt seniles, quae vel infirmis
corporibus animo tamen administrentur? Nihil ergo agebat Q. Maximus, nihil
L. Paulus, pater tuus, socer optimi viri fili mei? Ceteri senes, Fabricii
Curii Coruncanii, cum rem publicam consilio et auctoritate defendebant,
nihil agebant? 16 Ad Appi Claudi senectutem accedebat etiam ut caecus
esset; tamen is, cum sententia senatus inclinaret ad pacem cum Pyrrho
foedusque faciendum, non dubitavit dicere ilia, quae versibus persecutus
est Ennius:

_quo vobis mentes, rectae quae stare solebant_
_antehac, dementis sese flexere viai_

ceteraque gravissime, notum enim vobis carmen est, et tamen ipsius Appi
exstat oratio. Atque haec ille egit septemdecim annis post alterum
consulatum, cum inter duos consulatus anni decem interfuissent censorque
ante superiorem consulatum fuisset, ex quo intellegitur Pyrrhi bello
grandem sane fuisse, et tamen sic a patribus accepimu