m dolore amicorum et lamentis vacare. Volt, credo, se esse carum suis.
Sed haud scio an melius Ennius:

_nemo me lacrumis decoret, neque funera fletu_
_faxit_

74 Non censet lugendam esse mortem, quam immortalitas consequatur. Iam
sensus moriendi aliquis esse potest, isque ad exiguum tempus, praesertim
seni: post mortem quidem sensus aut optandus aut nullus est. Sed hoc
meditatum ab adulescentia debet esse, mortem ut neglegamus; sine qua
meditatione tranquillo animo esse nemo potest. Moriendum enim certe est, et
incertum an hoc ipso die. Mortem igitur omnibus horis impendentem timens
qui poterit animo consistere? 75 De qua non ita longa disputatione opus
esse videtur, cum recorder non L. Brutum, qui in liberanda patria est
interfectus, non duos Decios, qui ad voluntariam mortem cursum equorum
incitaverunt, non M. Atilium, qui ad supplicium est profectus ut fidem
hosti datam conservaret non duos Scipiones, qui iter Poenis vel corporibus
suis obstruere voluerunt, non avum tuum L. Paulum, qui morte luit collegae
in Cannensi ignominia temeritatem, non M. Marcellum, cuius interitum ne
crudelissimus quidem hostis honore sepulturae carere passus est, sed
legiones nostras, quod scripsi in Originibus, in eum locum saepe profectas
alacri animo et erecto, unde se redituras numquam arbitrarentur. Quod
igitur adulescentes, et ei quidem non solum indocti sed etiam rustici
contemnunt, id docti senes extimescent? 76 Omnino, ut mihi quidem videtur,
rerum omnium satietas vitae facit satietatem. Sunt pueritiae studia certa:
num igitur ea desiderant adulescentes? Sunt ineuntis adulescentiae: num ea
constans iam requirit aetas, quae media dicitur? Sunt etiam eius aetatis:
ne ea quidem quaeruntur in senectute. Sunt extrema quaedam studia
senectutis: ergo, ut superiorum aetatum studia occidunt, sic occidunt etiam
senectutis; quod cum evenit, satietas vitae tempus maturum mortis affert.

XXI. 77 Non enim video, cur, quid ipse sentiam de morte, non audeam vobis
dicere, quod eo cernere mihi melius videor, quo ab ea propius absum. Ego
vestros patres, P. Scipio tuque, C. Laeli, viros clarissimos mihique
amicissimos, vivere arbitror et eam quidem vitam, quae est sola vita
nominanda. Nam dum sumus inclusi in his compagibus corporis, munere quodam
necessitatis et gravi opere perfungimur; est enim animus caelestis ex
altissimo domicilio depressus et quasi demersus in terram, locum divinae
naturae eternitatique contrarium. Sed credo deos immortali