scentiae vitiis efficitur saepius quam senectute; libidinosa enim et
intemperans adulescentia effetum corpus tradit senectuti. 30 Cyrus quidem
apud Xenophontem eo sermone, quem moriens habuit, cum admodum senex esset,
negat se umquam sensisse senectutem suam imbecilliorem factam quam
adulescentia fuisset. Ego L. Metellum memini puer, qui, cum quadriennio
post alterum consulatum pontifex maximus factus esset, viginti et duos
annos ei sacerdotio praefuit, ita bonis esse viribus extremo tempore
aetatis, ut adulescentiam non requireret. Nihil necesse est mihi de me ipso
dicere, quamquam est id quidem senile aetatique nostrae conceditur. X. 31
Videtisne, ut apud Homerum saepissime Nestor de virtutibus suis praedicet?
Tertiam enim aetatem hominum videbat, nec erat ei verendum ne vera
praedicans de se nimis videretur aut insolens aut loquax. Etenim, ut ait
Homerus, ex eius lingua melle dulcior fluebat oratio; quam ad suavitatem
nullis egebat corporis viribus. Et tamen dux ille Graeciae nusquam optat ut
Aiacis similis habeat decem, sed ut Nestoris, quod si sibi acciderit, non
dubitat quin brevi sit Troia peritura. 32 Sed redeo ad me. Quartum ago
annum et octogesimum: vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus, sed
tamen hoc queo dicere, non me quidem eis esse viribus, quibus aut miles
bello Punico aut quaestor eodem bello aut consul in Hispania fuerim aut
quadriennio post, cum tribunus militaris depugnavi apud Thermopylas M'.
Glabrione consule; sed tamen, ut vos videtis, non plane me enervavit, non
afflixit senectus: non curia viris meas desiderat, non rostra, non amici,
non clientes, non hospites. Nec enim umquam sum assensus veteri illi
laudatoque proverbio, quod monet mature fieri senem, si diu velis senex
esse. Ego vero me minus diu senem esse mallem quam esse senem ante quam
essem. Itaque nemo adhuc convenire me voluit cui fuerim occupatus. 33 At
minus habeo virium quam vestrum utervis. Ne vos quidem T. Ponti centurionis
viris habetis: num idcirco est ille praestantior? Moderatio modo virium
adsit et tantum quantum potest quisque nitatur, ne ille non magno desiderio
tenebitur virium. Olympiae per stadium ingressus esse Milo dicitur, cum
umeris sustineret bovem: utrum igitur has corporis an Pythagorae tibi malis
viris ingeni dari? Denique isto bono utare, dum adsit, cum absit, ne
requiras: nisi forte adulescentes pueritiam, paulum aetate progressi
adulescentiam debent requirere. Cursus est certus aetatis et una via
naturae