praeterea in fragili corpore odiosa omnis offensio est; quae tamen
omnia dulciora fiunt et moribus bonis et artibus, idque cum in vita tum in
scaena intellegi potest ex eis fratribus qui in Adelphis sunt. Quanta in
altero diritas, in altero comitas! Sic se res habet: ut enim non omne
vinum, sic non omnis natura vetustate coacescit. Severitatem in senectute
probo, sed eam, sicut alia, modicam; acerbitatem nullo modo; 66 avaritia
vero senilis quid sibi velit, non intellego. Potest enim quicquam esse
absurdius quam, quo viae minus restet, eo plus viatici quaerere?

XIX. Quarta restat causa, quae maxime angere atque sollicitam habere
nostram aetatem videtur, appropinquatio mortis, quae certe a senectute non
potest esse longe. O miserum senem, qui mortem contemnendam esse in tam
longa aetate non viderit! Quae aut plane neglegenda est, si omnino
exstinguit animum, aut etiam optanda, si aliquo eum deducit ubi sit futurus
aeternus. Atqui tertium certe nihil inveniri potest. 67 Quid igitur timeam,
si aut non miser post mortem, aut beatus etiam futurus sum? Quamquam quis
est tam stultus, quamvis sit adulescens, cui sit exploratum se ad vesperum
esse victurum? Quin etiam aetas illa multo pluris quam nostra casus mortis
habet: facilius in morbos incidunt adulescentes, gravius aegrotant,
tristius curantur. Itaque pauci veniunt ad senectutem; quod ni ita
accideret, melius et prudentius viveretur. Mens enim et ratio et consilium
in senibus est, qui si nulli fuissent, nullae omnino civitates fuissent.
Sed redeo ad mortem impendentem. Quod est istud crimen senectutis, cum id
ei videatis cum adulescentia esse commune? 68 Sensi ego in optimo filio, tu
in exspectatis ad amplissimam dignitatem fratribus, Scipio, mortem omni
aetati esse communem. At sperat adulescens diu se victurum, quod sperare
idem senex non potest. Insipienter sperat; quid enim stultius quam incerta
pro certis habere, falsa pro veris? At senex ne quod speret quidem habet.
At est eo meliore condicione quam adulescens, quoniam id quod ille sperat
hic consecutus est: ille volt diu vivere, hic diu vixit. 69 Quamquam, o di
boni, quid est in hominis natura diu? Da enim supremum tempus, exspectemus
Tartessiorum regis aetatem: fuit enim, ut scriptum video, Arganthonius
quidam Gadibus, qui octoginta regnaverat annos, centum viginti vixerat.

Sed mihi ne diuturnum quidem quicquam videtur, in quo est aliquid extremum;
cum enim id advenit, tum illud quod praeteriit, effluxit; tantum r