OUDENAARDE.]

Een zeer merkwaardig gebouw is de kerk van Pamele, tegen de Schelde. Zij
is een werk van den bouwmeester ARNOLD VAN BINCHE en dagteekent van
1235-1239. Zij behoort tot den overgangsstijl en is bijna onveranderd
bewaard gebleven. Over eenige jaren waren de muren nog beplakt en gewit,
maar AUG. VAN ASSCHE herstelde den tempel op meesterlijke wijze, en
thans prijkt hij weer in zijne eerste, strenge schoonheid.

De Sinte-Walburgakerk werd begonnen in 1414, voltrokken in 1515. Het
koor, over weinige jaren hersteld, is ouder dan het schip. Den toren,
die 88 meters hoog is, bouwde Jan van der Eecke in 1478 en volgende
jaren. Getroffen door den bliksem, in den zomer van 1803, verloor hij
zijne sierlijke naald. Deze had eene hoogte van 78 meters, en was
vervaardigd geworden door Thomas Goossens, van Gent, in 1619.

De beeldstormers der XVIe eeuw richtten te Oudenaarde groote
verwoestingen aan. Op St-Bartholomeusdag 1566 plunderden zij de kerken,
alles verwoestende, wat men niet in veiligheid had kunnen brengen.

Den 4 October 1572 wierpen eenige schurken, aangevoerd door den kapitein
Blommaert, zes priesters in de Schelde: Paulus van Coye, Pieter van den
Hende, Jan van Bracle, Jacob de Deckere, Jan van Opstalle en Jacob van
Anvaing. In den avond leidde men hen uit het kasteel van Pamele, waar
zij sedert den 7 September gevangen zaten, naar het nieuw kasteel. Hier
werden zij "ontcleet tot op huerlieder hemde;" en nadat men hun de
handen en de beenen gebonden had, schoot men hen "met den hoofde voren,
door de veijnsters" in den stroom. Jacob van Anvaing werd nochtans
"wonderlijck verlost." Dit verrichtten de verdedigers van de
"gewetensvrijheid," de "verdraagzame" geuzen!

Het stadhuis, een toonbeeld van den praalzuchtigen stijl der derde
Gothiek, en bovendien een echt juweel, is van 1525-1580. HENDRIK VAN
PEDE, van Brussel, werd gelast met het vervaardigen van de teekeningen,
alsook met het besturen en bewaken van de werken. WILLEM DE RONDE zorgde
voor de bouwstoffen en het beeldhouwen der steenen.

De eventijdige rekeningen der stad noemen nog andere kunstenaars:
ADRIAAN VAN HOORICK, PAUL VAN DER SCHELDE, JORIS DE LA POTELLERIE,
MICHIEL PIETERS, GILLIS SPIERINCK, JOZEF DE CLERCQ.

P. VAN DER SCHELDE sneed het merkwaardig portaal in eikenhout, dat de
raadzaal verrijkt. Dit gewrocht behoort tot den Renaissancestijl.

Te Kortrijk liet men "den patroen maecken van de caven, staende binnen
den scepenhuuse." Deze