en, en de hoogste terreinen van deze eilanden zijn
onbewoond en onbebouwd; maar aan de andere zijde, langs de kust van
den Quaruerolo, is de bodem vruchtbaar en wel bebouwd: daar tieren
olijven, wijngaarden en moerbezienboomen. De bevolking splitst zich
in zeevaarders en landbouwers, tevens veefokkers; de vischvangst is
zeer bloeiend en levert rijke uitkomsten op.

Pago maakt een zeer eigenaardigen indruk: dit eiland is eigenlijk
eene aaneenschakeling van kleine eilandjes, door smalle landtongen aan
elkander verbonden. De stad van gelijken naam is in de zestiende eeuw
door de Venetianen gebouwd; het besluit van den Senaat, waarbij de
bouw der stad binnen een bepaalden tijd werd gelast, berust nog in de
archieven. Pago, een der sleutels van den Quarnero, was een punt van
groot strategisch gewicht; wie hier gebood, was meester van een der
uitgangen van het kanaal della Morlacca, en kon dus gemakkelijker de
Uskoken in Segna blokkeeren. De Venetianen bouwden hier een citadel,
legden een haven aan, en richtten de plaats in tot militaire post
en station voor de galeien, die voor de veiligheid der golf moesten
zorgen. Het eiland telt een tiental dorpen of gehuchten; Pago levert
wijn op, het bezit ook rijke zoutputten en een steenkolenmijn.

De reiziger, die een tocht door deze eilanden wil doen, moet zich
van den noodigen voorraad voorzien en alles wat hij behoeft zelf
medenemen. Men kan zich moeilijk een begrip vormen van de levenswijze
der bewoners van het binnenland. Op Cherso, Veglio en Ossero vindt
men langs de kust, en vooral in de havens, althans een onderkomen,
en wanneer men zijne eischen zeer matig stelt, kan men hier ook het
noodige voor levensonderhoud bekomen. Maar als men de havens verlaat,
om hetzij te paard, hetzij te voet, een dezer eilanden in zijne lengte
en breedte te doorkruisen, is zelfs voor goud noch logies, noch voedsel
te bekomen; en nog altijd herinner ik mij den afschuwelijken smaak
van een schotel olijven, in olie drijvende, die eene arme vrouw van
Val Cassione, ter eere van den vreemdeling, met suiker had bestrooid
en mij voorzette.

IV.

De tocht van Fiume naar Zara duurt zeventien uren; wie van
Lussin-Piccolo vertrekt, hoeft slechts zes uren noodig om de hoofdstad
van Dalmatie to bereiken. Bij fraai weder, is zulk een zeereisje een
waar genot. De uitstekend ingerichte stoombooten van de Lloyd varen
steeds dicht langs de kusten; ge telt achtervolgens al die kleine
havenstadjes en schildera