and _De Trin._ p. 3.
I.
Natura igitur aut de solis corporibus dici potest aut de solis substantiis,
id est corporeis atque incorporeis, aut de omnibus rebus quae quocumque
modo esse dicuntur. Cum igitur tribus modis natura dici possit, tribus
modis sine dubio definienda est. Nam si de omnibus rebus naturam dici
placet, talis definitio dabitur quae res omnes quae sunt possit includere.
Erit ergo huiusmodi: "natura est earum rerum quae, cum sint, quoquo modo
intellectu capi possunt." In hac igitur definitione et accidentia et
substantiae definiuntur; haec enim omnia intellectu capi possunt. Additum
uero est "quoquo modo," quoniam deus et materia integro perfectoque
intellectu intellegi non possunt, sed aliquo tamen modo ceterarum rerum
priuatione capiuntur. Idcirco uero adiunximus "quae cum sint," quoniam
etiam ipsum nihil significat aliquid sed non naturam. Neque enim quod sit
aliquid sed potius non esse significat; omnis uero natura est. Et si de
omnibus quidem rebus naturam dici placet, haec sit naturae definitio quam
superius proposuimus. Sin uero de solis substantiis natura dicitur, quoniam
substantiae omnes aut corporeae sunt aut incorporeae, dabimus definitionem
naturae substantias significanti huiusmodi: "natura est uel quod facere uel
quod pati possit." "Pati" quidem ac "facere," ut omnia corporea atque
corporeorum anima; haec enim in corpore et a corpore et facit et patitur.
"Facere" uero tantum ut deus ceteraque diuina. Habes igitur definitionem
eius quoque significationis naturae quae tantum substantiis applicatur. Qua
in re substantiae quoque est reddita definitio. Nam si nomen naturae
substantiam monstrat, cum naturam descripsimus substantiae quoque est
assignata descriptio. Quod si naturae nomen relictis incorporeis
substantiis ad corporales usque contrahitur, ut corporeae tantum
substantiae naturam habere uideantur, sicut Aristoteles ceterique et
eiusmodi et multimodae philosophiae sectatores putant, definiemus eam, ut
hi etiam qui naturam non nisi in corporibus esse posuerunt. Est autem eius
definitio hoc modo: "natura est motus principium per se non per accidens."
Quod "motus principium" dixi hoc est, quoniam corpus omne habet proprium
motum, ut ignis sursum, terra deorsum. Item quod "per se principium motus"
naturam esse proposui et non "per accidens," tale est, quoniam lectum
quoque ligneum deorsum ferri necesse est, sed non deorsum per accidens
fertur. Idcirco enim quia lignum est, quod est te
|