ibus
cloacis fugiens redditur Deo lugenti dum redeat: repleri vero per mensem
dimidium, et alio dimidio in solem refundi, velut in aliam navem. Ep. 55.
c. 4. cf. etiam locum ex Aug. c. Faust. allatum p. 32. not. d.

[38] Superstitio quaedam puerilis me ab ipsa (veri) inquisitione
deterrebat, et ubi factus erectior illam caliginem dispuli, mihique
persuasi docentibus potius quam jubentibus esse credendum, incidi in
homines quibus lux ista quae oculis cernitur inter summa et divina colenda
videretur. Non assentiebar, sed putabam eos magnum aliquid tegere illis
involucris, quod essent aliquando aperturi. Aug. in proeloquio libri de
Vita beata.

[39] Juxta unam vero partem ac latus illustris illius ac sanctae terrae
erat tenebrarum terra profunda et immensa magnitudine, in qua habitabant
ignea corpora, genera scilicet pestifera. Hic infinitae tenebrae, ex eadem
manantes natura inaestimabiles cum propriis fetibus, ultra quas erant aquae
caenosae ac turbidae cum suis inhabitatoribus, quarum interius venti
horribiles ac vehementes cum suo principe et genitoribus. Rursum regio
ignea et corruptibilis cum suis ducibus et nationibus. Pari more introrsum
gens caliginis ac fumi plena, in qua morabatur immanis princeps omnium et
dux, habens circa se innumerabiles principes, quorum omnium ipse erat mens
atque origo: haeque fuerunt naturae quinque terrae pestiferae. Manich. ap.
Aug. c. Ep. Manichaei, c. 15. Quinque antra gentis tenebrarum cum suis
habitatoribus in quibus Manichaei phantasmata veritatis sibi nomen ausa
sunt usurpare (ib. c. 18.) novimus tenebras, aquas, ventos, ignem, fumum,
novimus etiam animalia, serpentia, natantia, volantia quadrupedia, bipedia,
(ib. c. 31.) Quinque elementa quae genuerunt principes proprios, genti
tribuunt tenebrarum; eaque elementa his nominibus nuncupant, fumum,
tenebras, ignem, aquam, ventum. In fumo nata animalia bipedia, unde homines
ducere originem censent, in tenebris serpentia, in igne quadrupedia, in
aquis natalia, in vento volatilia. de Haeres. c. 46.

[40] Vid. L. vii. c. 10. L. x. c. 7.

[41] EUOD. Dic mihi unde male faciamus? AUG. Eam quaestionem moves, quae me
admodum adolescentem vehementer exercuit, et fatigatum in haereticos
impulit atque dejecit. Quo casu ita sum afflictus, et tantis obrutus
acervis inanium fabularum, ut nisi mihi amor inveniendi veri opem divinam
impetravisset, emergere inde, atque in ipsam primam quaerendi libertatem
respirare non possem. Aug. de Lib. Arbit.