en de man was blij, dat er niets voor den dag kwam buiten
"Mathilde", "Iris" en enkele losse verzen.

Van "Mathilde" bestonden verschillende lezingen, en die heb ik
nauwkeurig vergeleken. Dat was het eigenlijke practische werk. Vosmaer
maakte de inleiding en zoo kwam de bundel tot stand. Het boekje vond
algemeene afkeuring. Alleen de "Spectator" vond 't mooi. 't Publiek
wilde er heelemaal niet aan. De eerste editie verscheen in '82, maar in
'97 kwam pas de tweede druk. Daarna ging 't in stormpas en wij houden nu
aan den zevenden druk. Zes edities in tien jaar! Men meent wel eens, dat
Perk aanstonds in triomf werd binnengehaald, maar u ziet: daar is
heelemaal niets van aan....

WAAR EEN MENSCH NIET BIJ KAN.

Of er verband bestaat tusschen het optreden van Perk en het optreden van
de overige dichters uit dien tijd? Ja, nu gaat u spreken over dingen,
waar een mensen niet bij kan. De oude vrome menschen zullen zeggen, dat
God 't zoo gewild heeft, maar "God" is een woord, gelijk ieder ander,
't Zegt mij heelemaal niets. Maar als u mijn opinie vraagt, dan zou ik
zeggen, dat er bestond een gemeenschappelijke onder-strooming, een
gemeenschappelijke, geestelijke ondergrond bedoel ik dan het onbewuste,
dat allen menschen gemeen is. Wij zijn niets dan kijkgaten, waardoor de
onbewustheid naar 't zijnde ziet, dat wil zeggen: naar zich zelf. Er zit
een geestelijke essentie achter alles, achter de sterren ook, en achter
de wolken, en die kijkt door de individuen naar zich zelf. Het individu
is het onbewuste, dat bewust geworden is, langzamerhand: van zuigeling
af tot volwassen mensch steeg de bewustheid. Zoo, in den geheimzinnigen
ondergrond der dingen, moet er tusschen alle verschijnselen wel verband
bestaan. Er gebeuren zoo in een menschenleven heel gekke dingen, maar de
wereld is een redelijk geheel en geen chaos. De heele boel was suf in
dien tijd, waarover wij 't hebben; de letterkundigen, 't publiek, waren
letterlijk in slaap gevallen. Nu schijnt 't mij heel redelijk, dat daar
uit de onbewustheid reactie tegen kwam, dat er drang ontstond, om nieuw
leven te brengen, en dat degenen, die het daarover eens waren, tot
elkander kwamen. Waren die menschen apart gebleven, dan hadden zij niet
met elkander gewerkt, niet elkander begrepen, en de zaken waren gebleven
als vroeger.

DE OPRICHTING VAN "DE NIEUWE GIDS."

Wij trachtten nu samen een tijdschrift te stichten en zochten een
uitgever, maar wij hebben heel dikwij