aan licht
gekwetste menschen, die bang voor het leven zijn, natuurlijk fel
tegenover. Waarom leeft een mensch die aan het leven het land heeft,
voort? Omdat het leven sterker is dan jij bent. Als ik daar ooit een
voorbeeld van heb gezien, dan was het wel de autobandiet Dieudonne, de
felle revolutionnair, die een kniebuiging heeft gemaakt voor het Gezag,
met tranen in de oogen, toen hij vernam dat hij mocht blijven leven in
dien vorm, dat hij voor z'n heele leven naar de galeien ging. Dat
prefereert zoo'n stakker boven het momentje van den dood!... Het leven
is de sterkste en dat is voor menschen als ik ben een moeilijk proces,
om daarin te blijven berusten. Het is misschien verdomd egoist, dat je
de moeite die je dat kost niet voor je zelf houdt, maar er boekjes van
maakt. Maar er staat tegenover dat je het doet in het besef, dat er heel
veel menschen zijn, die hetzelfde voelen als jij. Ik heb altijd een
gevoel dat de literatuur, zooals ik ze maak, is voor een kleine
minderheid. En nu heeft mij erg bevreemd: Ik heb hier voor een kring van
dames, die mij door een vriendelijke dame waren toegestroomd, gelezen
over de _Nevrose_ in de nieuwe Fransche letteren. En toen is tot mijn
groote verbazing dit gebeurd, dat, nadat ik die vier lezingen had
gehouden voor negentig dames, er nog zoo velen waren die het ook wilden
hooren, dat ik ze herhaald heb voor een kring van meer den tachtig
dames. Ik beweer heelemaal niet dat ze met sympathie over die _Nevrose_
hebben hooren spreken. Maar ze wilden het toch maar weten.

Dat blijft het tegenstrijdige van den levens-verneiner, dat je meeleeft
in en zelfs meedoet aan dat overbodige dat heet--de literatuur!--

Het was diep in den nacht, toen De Meester mij naar mijn hotel
geleidde--over het fel belichte asfalt van Neerlands eerste koopstad.
Hij sprak in harde, stekelige woorden over het lot van de veile
schepseltjes, die in den prachtigen zomernacht over het asfalt zwierven.
En juist toen voelde ik dat ons gesprek mij hem nader had gebracht.

BIBLIOGRAPHIE:

Kleingoed (schetsjes)--Een Huwelijk (roman)--Parijsche Schimmen--Zeven
Vertellingen--Deemoed--Allerlei Menschen--Louise van Breedevoort
(roman)--Het Leed van den Hartstocht--Geertje (roman)--Aristocraten
(roman)--De Zonde in het deftige Dorp (roman)--Op weg naar Transvaal
(Kinderboek)--

Voorts de brochures:

De Menschenliefde in de werken van Zola--Een ongewoon meisje (Marie
Baykirtsef)--Iets over de literatuur onzer dagen.