erste protest

Terug naar het Convent van Kerken.
De notulen van 30 september 1940 vermelden: "Onderwerp antisemitisme zal
voorbereid worden door een nota van ds. Buskes, waarbij gevoegd zal worden
afschrift van een advies door prof. Aalders uitgebracht aan de Synode der Herv.
Kerk". Inderdaad is het onderwerp op de volgende vergadering besproken.
Het advies-Aalders, opgesteld naar aanleiding van de bovengenoemde brief van
de Lunterse kring aan de Synode, begon als volgt:

"De kerk heeft in eerste aanleg niet te doen met het antisemitisme, d.w.z. met
het Semitische ras in het algemeen, maar met de aantasting van personen of
groepen, die, als Joden, tot dit ras behoren. En ook hier moet de kerk, krachtens
haar theologische visie, in de eerste plaats niet het oog hebben op de Joden in
het algemeen, maar op de Joden, welke tot de kerk behoren, de christenen onder
de Joden dus." [2.8]

Het memorandum van ds. Buskes had de volgende inhoud:

"De kwestie van het antisemitisme werd door mij aan de orde gesteld, omdat zij
naar mijn overtuiging de verhouding van kerk en overheid raakt.
De Secretaris-Generaal van het Departement van Binnenlandse Zaken heeft in
opdracht van de Commissaris-generaal voor Bestuur en justitie aan de colleges
van Gedeputeerde Staten der verschillende provincies brieven gestuurd inzake
de benoeming of bevordering van Joden in openbare dienst (30 september en
3 oktober 1940). Uit deze brieven blijkt, dat voortaan onderscheid zal worden
gemaakt tussen de Joodse en niet-Joodse Nederlandse burgers.

<43>

De Rijkscommissaris heeft toegezegd, in overeenstemming met het Landoorlog-
regelement (1907) de in ons land geldende wetten te zullen eerbiedigen, behoudens
volstrekte verhindering.
De nieuwe verordeningen hebben met militaire belangen niet te maken. Zij zijn
een uiting van het antisemitisme, dat behoort tot de wezenlijke bestanddelen
van het Nationaal-Socialisme.
Als zodanig betekenen deze verordeningen een principiele inbreuk op de vigerende
wetgeving welke de onderscheiding van Joodse en niet-Joodse Nederlandse burgers
niet kent.

Foto 6. Dr J.J. Buskes (na oorlogse foto)

Het antisemitisme is in strijd met het Evangelie van Jezus Christus, dat de
kerken hebben te prediken. De kerken moeten, krachtens hun prediking van dit
Evangelie, er op staan, dat aan de Joden hier te lande en in de gegeven situatie
een behandeling op gelijke voet met alle andere burgers wordt verzekerd.
Het antisemitisme ze