ossint. Nam aliae quidem
campis aliae montibus oriuntur, alias ferunt paludes, aliae saxis haerent,
aliarum fecundae sunt steriles harenae, quas si in alia quispiam loca
transferre conetur, arescant. Sed dat cuique natura quod conuenit et ne,
dum manere possunt, intereant, elaborat. Quid quod omnes uelut in terras
ore demerso trahunt alimenta radicibus ac per medullas robur corticemque
diffundunt? Quid quod mollissimum quidque, sicuti medulla est, interiore
semper sede reconditur, extra uero quadam ligni firmitate, ultimus autem
cortex aduersum caeli intemperiem quasi mali patiens defensor opponitur?
Iam uero quanta est naturae diligentia, ut cuncta semine multiplicato
propagentur! Quae omnia non modo ad tempus manendi uerum generatim quoque
quasi in perpetuum permanendi ueluti quasdam machinas esse quis nesciat? Ea
etiam quae inanimata esse creduntur nonne quod suum est quaeque simili
ratione desiderant? Cur enim flammas quidem sursum leuitas uehit, terras
uero deorsum pondus deprimit, nisi quod haec singulis loca motionesque
conueniunt? Porro autem quod cuique consentaneum est, id unumquodque
conseruat, sicuti ea quae sunt inimica corrumpunt. Iam uero quae dura sunt
ut lapides, adhaerent tenacissime partibus suis et ne facile dissoluantur
resistunt. Quae uero liquentia ut aer atque aqua, facile quidem
diuidentibus cedunt, sed cito in ea rursus a quibus sunt abscisa
relabuntur, ignis uero omnem refugit sectionem. Neque nunc nos de
uoluntariis animae cognoscentis motibus, sed de naturali intentione
tractamus, sicuti est quod acceptas escas sine cogitatione transigimus,
quod in somno spiritum ducimus nescientes; nam ne in animalibus quidem
manendi amor ex animae uoluntatibus, uerum ex naturae principiis uenit. Nam
saepe mortem cogentibus causis quam natura reformidat uoluntas amplectitur,
contraque illud quo solo mortalium rerum durat diuturnitas gignendi opus,
quod natura semper appetit, interdum coercet uoluntas. Adeo haec sui
caritas non ex animali motione sed ex naturali intentione procedit. Dedit
enim prouidentia creatis a se rebus hanc uel maximam manendi causam ut
quoad possunt naturaliter manere desiderent; quare nihil est quod ullo modo
queas dubitare cuncta quae sunt appetere naturaliter constantiam
permanendi, deuitare perniciem."

"Confiteor," inquam, "nunc me indubitato cernere quae dudum incerta
uidebantur." "Quod autem," inquit, "subsistere ac permanere petit, id unum
esse desiderat; hoc enim sublato ne ess