beatitudinis
potentissimum esse concessimus?" "Prorsus," inquam, "nihil ualeret." "Non
est igitur aliquid quod summo huic bono uel uelit uel possit obsistere."
"Non," inquam, "arbitror." "Est igitur summum," inquit, "bonum quod regit
cuncta fortiter suauiterque disponit." Tum ego: "Quam," inquam, "me non
modo ea quae conclusa est summa rationum, uerum multo magis haec ipsa
quibus uteris uerba delectant, ut tandem aliquando stultitiam magna
lacerantem sui pudeat."

"Accepisti," inquit, "in fabulis lacessentes caelum Gigantas; sed illos
quoque, uti condignum fuit, benigna fortitudo disposuit. Sed uisne rationes
ipsas inuicem collidamus? Forsitan ex huiusmodi conflictatione pulchra
quaedam ueritatis scintilla dissiliat." "Tuo," inquam, "arbitratu." "Deum,"
inquit, "esse omnium potentem nemo dubitauerit." "Qui quidem," inquam,
"mente consistat, nullus prorsus ambigat." "Qui uero est," inquit, "omnium
potens, nihil est quod ille non possit." "Nihil," inquam. "Num igitur deus
facere malum potest?" "Minime," inquam. "Malum igitur," inquit, "nihil est,
cum id facere ille non possit, qui nihil non potest." "Ludisne," inquam,
"me inextricabilem labyrinthum rationibus texens, quae nunc quidem qua
egrediaris introeas, nunc uero quo introieris egrediare, an mirabilem
quendam diuinae simplicitatis orbem complicas? Etenim paulo ante
beatitudine incipiens eam summum bonum esse dicebas quam in summo deo sitam
loquebare. Ipsum quoque deum summum esse bonum plenamque beatitudinem
disserebas; ex quo neminem beatum fore nisi qui pariter deus esset quasi
munusculum dabas. Rursus ipsam boni formam dei ac beatitudinis loquebaris
esse substantiam ipsumque unum id ipsum esse bonum docebas quod ab omni
rerum natura peteretur. Deum quoque bonitatis gubernaculis uniuersitatem
regere disputabas uolentiaque cuncta parere nec ullam mali esse naturam.
Atque haec nullis extrinsecus sumptis sed ex altero altero fidem trahente
insitis domesticisque probationibus explicabas."

Tum illa: "Minime," inquit, "ludimus remque omnium maximam dei munere quem
dudum deprecabamur exegimus. Ea est enim diuinae forma substantiae ut neque
in externa dilabatur nec in se externum aliquid ipsa suscipiat, sed, sicut
de ea Parmenides ait:

[Greek: Pantothen eukuklou sphairaes enalinkion onkoi],

rerum orbem mobilem rotat, dum se immobilem ipsa conseruat. Quod si
rationes quoque non extra petitas sed intra rei quam tractabamus ambitum
collocatas agitauimus, nihil est qu