rinde facila por lerni, prezentante neniajn el la
kalejdoskopaj rompajxoj kaj sxirajxoj de la Volapuk'. La
gramatiko de tiu lingvo estas el la plej simplaj, tiel simpla,
kiel en nia propra lingvo, kaj la reguloj por la kreado de
vortoj estas tiel klaraj kaj tiel facilaj, ke la vortaro el
radikvortoj povas esti farita tre malgranda . . . "

Rakontinte mallonge la tutan konstruon de l' "Lingvo internacia"
kaj gxian gramatikon, kaj montrinte kelkajn punktojn, kiuj laux
lia jugxo devus esti sxangxitaj, sinjoro H. Ph. finas:

"D-ro S*, kiu skribas sub la nomo de d-ro Esperanto, estas tre
modesta en siaj postuloj kaj proponas sian lingvon al la
publika kritiko tra la tempo de unu jaro, antaux ol li donos
al gxi la finan formon. Post tiu fina trarigardo kaj sxangxo
li volas prezenti gxin por la publika uzado. Li petas siajn
legantojn promesi lerni la lingvon nur tiam, se 10,000,000
personoj estos donintaj tian saman promeson. Mi esperas, ke
la fina trarigardo de l' "Lingvo internacia" kondukos al la
bonigo de l' eraroj, kiujn mi montris, _kaj la tuta mondo
povas kuragxe doni la petitan promeson_".

La kvar sxangxoj, kiujn proponas sinjoro H. Ph., estas _teorie_
tre bonaj, sed mi jam mem antaux kelkaj jaroj pensis pri ili kaj
mi trovis, ke _praktike_ ili estus tre maloportunaj. Pli vastan
mian jugxon pri ili kaj pri cxiuj proponitaj sxangxoj mi
prezentos al la kongreso, se tiu cxi efektivigxos. Al cxiuj
sxangxoj, kiujn la internacia kongreso de instruituloj post fonda
provado trovos necesaj,--mi jam antauxe donas mian plenan
konsenton.

Sciigante la amikojn de l' lingvo internacia pri la intencita
internacia kongreso, mi devas sciigi ilin, ke la tuta sorto de l'
lingvo internacia de nun transiras en la manojn de l' kongreso,
kaj la fina formo, kiun la kongreso donos al la lingvo, devas
esti legxdonanta por cxiuj amikoj de l' "Lingvo internacia", _se
la kongreso ecx trovus necesa sxangxi la lingvon gxis
nerekonebleco_. Mia rolo nun estas finita, kaj mia persono tute
foriras de l' sceno.

Sed kunligi jam antauxe la sorton de l' lingvo internacia kun la
estonta kongreso--estus tre malprudenta, kaj tiuj amikoj de l'
lingvo, kiuj malfortigus aux tute cxesigus ilian laboradon,
"atendante la kongreson,"--povus meti nian sanktan aferon en
dangxeron esti perdita je eterne; cxar la kongreso povas ankoraux
ne efektivigxi, kaj se gxi efektivigxos, povas ankoraux okazi, ke
gxi don