rddau eu hunain pan y
mynnant."

"Dywedasoch chwi gynnau nad oedd tadau y Careful ddim yn gapelwyr mor
dynion ag ydynt hwy."

"Do, my lord, mi ddywedais hynny, ac yr wyf fi yn credu hynny; ac y mae
eich lady chwi a gwraig y person hefyd yn dweyd ac yn meddwl yr un peth,
ac y maent am i mi arfer awdurdod fy sefyllfa i'w plygu i fyned i'r
Eglwys: ac yn wir, yr wyf fi yn credu, my lord, y dylid eu plygu --eu bod
hwy yn llawer mwy cyndyn nag oedd eu tadau."

"Nid doeth fyddai i ni fyned i ddadl ar beth fel hyn; ond yr wyf fi yn
credu eich bod chwi yn cam-gredu. Yr wyf fi yn credu fod y tadau yn
llawn mor dynned anghydffurfwyr a neb sydd i'w cael yn awr. Y mae yn
ffaith, yn ffaith ag sydd ar gof a chadw hyd heddyw, i geidwad parc fy
hen-hen-dad cu gyduno a bwtler Judge Jeffry i gasglu mob o hogiau, hogiau
mawrion; ac yr oedd rhai o honynt yn hogiau penlas, clun-gloff, a
gwargam, i luchio hen-hen-dad cu y Carefuls ag wyau gorllyd, pan oedd yr
hen wr yn myned i'w gapel bychan wrth Droed y Foel un bore Sabbath; ac yr
ydys yn gwybod hefyd i geidwad y parc a'r bwtler gael eu cymhell a'u
cynhyrfu i fynnu y sport hynny gan rywbeth a ddywedwyd ar frecwast yn nhy
y Judge y bore hwnnw; a gallaf ddywedyd i chwi yn mhellach fod capelydd y
Judge, a rector y plwyf, a'u gwragedd, yn brecwesla gyda'r Judge y bore
hwnnw: ac yr oedd y tair lady yn llawn bywyd, ac wrth eu bodd yn
cynorthwyo i dynnu cynllun sport yr wyau gorllyd; ac yr oeddynt oll ar y
pryd yn disgwyl y cerbyd i'w cario at gymun sanctaidd corff a gwaed y
Ceidwad wrth fwrdd allor yr Eglwys: ond aeth yr hen wr i'r capel drwy y
mob, a'r poeredd, a'r llaid, a'r wyau, a heibio i gerbyd y Judge, a bu
fyw a marw yn denant Cilhaul, ac yn gapelwr hefyd. Yr wyf fi yn credu
fod oes yr wyau gorllyd yn un llai creulawn tuag at anghydffurwyr nag
ydyw yr oes wengar foneddigaidd athrodaidd hon, pan y mae dynion da,
gonest, diwyd, dirodres, yn cael eu cyfrwyswthio o'u ffermydd o herwydd
eu syniadau crefyddol. Yr oedd y ceinioca gynt i brynnu wyau gorllyd yn
beth llawn mor deg ag ydyw defnyddio arian treth i rannu torthau gwynion;
ac yr wyf fi yn sicr ei fod yn dro llai bawaidd o'r hanner i luchio yr
hen-hen-dad cu ag wyau nag ydyw yn awr i wthio ymaith ei orwyr o'r ffarm.
Yr wyf yn deisyf arnoch ddyfod i ryw gytundeb a'r Carefuls. Y mae eu
tadau wedi bod yn ffyddlon i ni, ac yn ymdrechgar ar yr estate am lawer
oes. Ni fynnwn er dim golli y fath hen deulu. Er mwyn pob peth peidiwch
a g