t, die bloedige Robijnen,
Als sterren onder aerd, in 't Oosten veel verschijnen,
In 't Westen nemmermeer: hoe d'Oester is van aerd,
Die puyck van Peerelen, maer noyt gesond en baert:
Waer van 't geboomte groent, waer langs en door wat monden
Sijn blaneke voedsel komt uyt sware swarte gronden:
Hoe 't in de tacken rijst, hoe 't in de bladen stuyt,
Hoe 't in den Somer werckt, en scheidt' er 's Winters uyt:
Wat Gouwe stincken doet, wat Roosen wel doet riecken
Wat Kraeyen swarte geeft, wat Swaenen witte wiecken;
Wat eyeren bevrucht, wat Wasch en Honigh scheelt,
Hoe 't by de slechte[143] Bye verstandigh werdt verdeelt;
Hoe beesten beesten zijn, en besigen haer' leden,
En stieren haer beleid bynaest met onse seden:
Hoe 't allerwonderlickst der wonderen, de Mensch,
Van Menschen werdt geteelt met min schier als een' wensch;
Wat Ziel, wat Lichaem is, en hoe sy konnen paeren;
Hoe 't Vier in 't herte komt, hoe 't Silver in de haeren,
Hoe 't Bloed de schaemte meldt, hoe 't Oogh van verre voelt,
Hoe al het sichtbaere, dat door den and'ren woelt,
Geschift werdt sonder moeyt, en sonder konst gescheiden:
Hoe Neus en Mond alleen, en Ooren met haer beiden,
Gelijcke plichten doen; wat Lippen tot de Spraeck,
Wat Tongh en Tanden doen tot beide, Spraeck en Smaeck,
En in wat bochten die de dese moet ontmoeten:
Hoe 't Hoofd gehoorsaemt werdt van Handen en van Voeten,
Niet met de moeyte die een Heer neemt als hy wenckt,
En doet sijn' Dienaer gaen, maer even als 't maer denckt:
Hoe 't Bloed schift van sijn' Wey, hoe 't Melck wordt in de Borsten
Hoe 't elders Vel en Vleesch, en elders harde korsten
Van Knor[144] en Beenen werdt: hoe 't in de Keucken gaet,
Ontfangster in 't gemeen van alle goed en quaed,
De Maegh, verkrachte Maeghd van onse gulsigheden:
Wie Koek is, wie Kocks maet, wie Onder-koek met reden
Genoemt werdt, geele Gal, of roode Levers warmt;
Waer toe den ommeloop van kronckeligh Gedarmt,
Waer toe de viese Milt, waer toe de luchte Longen
Haer op en neder dient; waerom de Meid geen Jongen,
De beste slagh, en viel; waerom--Dit langh waerom
Verveelt u overlangh: 't is reden dat ick kom
Daer ick 't Boeck opende; dit Boeck; dit Boeck der Boecken,
Is soo vol ondersoecks, soo vol van soete hoecken,
Als Hofwijck bladeren aen Boom en kruyden telt:
Ick heb wat veel geseght, maer niet-met-al vertelt,
By al dat seghbaer is: Dit zijn de besigheden,
Daer in wy Ziel en Lijf vermaken en vertreden:
Dit 's 't veld van onsen strijd, maer strijd v