"Prave! Kaj vi memoros dirajxon atribuitan preskaux unuanime al
tiu vocxo--la dirajxon '_mon Dieu_.' Cxi-tiun, en la koncernaj
cirkonstancoj, unu el la atestintoj (Montano, la frandajxisto)
identigis kiel dirajxon de protesto aux malaprobo. Cxefe sur tiuj
du vortoj tial mi bazis miajn esperojn atingi plenan solvon pri la
enigmo. Iu Franco konsciis pri la murdo. Eblas--efektive, ege pli
ol eblas--ke tute senkulpe li ne partoprenis en la sanga evento kiu
okazis. Eblas ke la orangutano eskapis de li. Eblas ke li gxin spuris
gxis la cxambro sed, en la rezultintaj maltrankviligaj cirkonstancoj,
neniam povintus gxin rekapti. Gxi dauxre cxirkauxvagadas libere."

"Mi ne dauxrigos tiujn konjektojn--alie mi ne rajtas ilin nomi--cxar
la ombra reflektado sur kiu ili bazigxas estas apenaux suficxe
profunda por ke mia intelekto ilin agnosku kaj cxar mi ne scipovus
komprenebligi ilin al la intelekto de aliulo. Ni nomu ilin tial
konjektoj kaj ilin aludas tiel. Se la koncerna Franco laux mia
supozo jes ja senkulpas pri tiu abomenajxo, cxi-tiu reklamo, kiun
hierauxnokte post nia hejmenreveno mi liveris al la oficejo de _La
Mondo_ (jxurnalo pritraktanta sxipajn aferojn kaj multe legata de
maristoj) alvenigos lin al nia logxejo."

Li transdonis al mi paperfolion kaj mi legis la jenon:

_"KAPTITA. En Bulonjo-Arbaro frumatene en ....._ (la dato de
la murdo) _grandega flavbruna orangutano de Bornea specio.
La posedanto (kiu lauxkonstate estas maristo dejxoranta sur
Malta sxipo) rajtas repreni la beston post gxin identigi
tauxgadetale kaj pagi kelkajn kostojn estigitajn per gxiaj
kapto kaj retenado. Venu al numero ..... strato .....
Sankta-Gxermano-Kvartalo ..... tria etagxo."_

"Kiel eblis al vi," mi diris, "ekscii ke la viro estas maristo kaj
apartenas al Malta sxipo?"

"Mi _ne_ scias tion," diris Dupino. "Mi ne _certas_ pri tio. Jen
tamen eta rubandero kiu, laux ties formo kaj grasa aspekto, funkciis
por kunligi la hararon en unu el tiuj longaj plektajxoj kiun tiom
sxatas maristoj. Aldone, cxi-tiu nodo estas unu kiun nur malmultaj
homoj krom maristoj scipovas estigi kaj kiu propras al la Maltanoj.
Mi alprenis la rubandon cxe la bazo de la fulmosucxilo. Gxi ne
povintus aparteni al iu ajn el la du mortintoj."

"Se nun, malgraux cxio, mi eraras en miaj induktoj pri tiu rubando,
tio estas, ke la Franco estas maristo dejxoranta sur Malta sxipo,
mi nenion difektis dirante tion en la reklamo. Se mi