wijderd "tooneel des hemels" hun
wat dichter hebben willen bijbrengen. 't Is juist het veelkleurige, dat
zijn werk vaak zijn waarde geeft en het is dit menschelijke, waardoor
zijn _Lucifer_ in het bijzonder ons boeien blijft als het treurspel van
het verzet der Naijverigheid. Maar dit is alles wat anders dan zij
bedoelen, die hem een politieke allegorie tegen Oranje hebben willen
doen schrijven in een periode, toen hij zelf juist na den dood van Prins
Willem II (dien hij als _would-be_ overweldiger van zijn Amsterdam niet
kon dulden) ook weer met den Oranjestam, verbonden aan de afstammelingen
van den hem sympathieken Jacobus I, in sympathie kwam.

* * * * *

Een inleiding tot de _Lucifer_ kan niet ontberen een inwijding van den
lezer in den Hemelbouw en -verhoudingen, gelijk Vondel zich die dacht.
Zijn voorstelling van het Heelal is nog geheel die van Ptolomaeus en
Dante (zie h.o. "De Ploeg" 2e Jaarg.: J. Brandt, _Wereldstelsels_ en
Prof. Hauvette's in onze W.B. verschenen werk over Dante). De aarde
vormt het midden van het wereldruim; er omheen zeven schalen of bogen,
waarlangs de Maan, Mercurius, Venus, de Zon, Mars, Jupiter en Saturnus
in eenparige beweging hun wenteling volbrengen. Als achtste schaal of
boog komt die der vaste sterren; als negende de _kristallen hemel_.
En nog weer daaromheen: het _Empyreum_, of de Hemel van het Volmaakte
Licht: der Hemelen Hemel, waar de zaligen, de Engelen en het Opperwezen
zelf toeven. De Engelenwereld was intusschen, in middeleeuwsch-
katholieke opvatting, verdeeld in drie hierarchieen (rijen) en elk
dezer weer in drie koren (orden):

1. Serafijnen, Cherubijnen, Tronen;

2. Heerschappijen, Krachten, Machten;

3. Vorstenheden, Aartsengelen, Engelen.

Een verdeeling, die Vondel door Gabriel, ten bate van zijn toehoorders
en lezers, nadrukkelijk laat aangeven:

"Gij weet hoe 't Engelschdom moet onderscheiden worden
In drieerhanden rij en negenvoudige orden:
De hoogste in Serafijn, en Cherubijn en Troon,
Die zitten in Gods Raad en sterken zijn geboon.
De middelrij bestaat uit Heerschappijen, Krachten
En Machten, die op 't woord van Gods geheimraad wachten,
Tot 's menschen nut, en heil en hulp in 't algemeen.
De derde en laagste rij, gewijd uit Vorstenheen
En groote Aartsengelen en Engelen, moet duiken
Voor 't woord der middenrij"--

Deze schikking, in verband met het feit dat _Lucifer_ herhaalde m